Topic: Değerli Metaller ( Altın, Gümüş, Platin, Paladyum ) (Read 60 times)

Periyodik tabloyu az çok hepiniz duydunuz. Burada Metaller, Ametaller gibi kavramlar da var. Bazı Metaller var ki tarih boyunca hep insanların elde etmek için birbiriyle savaştığını veya yarıştığını okuruz. ( Altın gibi ) Tarih boyunca ve hala günümüzde en fazla ilgiyi çeken değerli metal Altındır. Ancak bu yazımızda altın gibi diğer değerli metallerden de bahsedeceğiz. Gümüş, Platin ve Paladyum.

Bu elementlere aslında nadir rastlandığı ve yüksek ekonomik değeri olduğu için “Kıymetli Metaller” adı verilir. Bu kıymetli Metaller arasında Altın, Gümüş, Platin ve Paladyum’un ISO 4217 belgeleri vardır. ISO 4217, para yerine geçen kodlamaları olduğu anlamına gelir. Örneğin altına XAU, gümüşe XAG, Platine XPT, Paladyuma XPD denmesi, 3 harfli kodunun olması ISO 4217 sayesindedir.

Gelin biraz daha detaya inelim.

ALTIN

Altın hakkında çok rivayet vardır. Bazılarında İlk altının MÖ 3000 yıllarında Güney Irak’ta bulunmuş olduğu yazıyor. Bize uzak olmayan bir coğrafyada çıkan bu sarı ve parlak metal, insanların yüzyıllardır ilgisini çekmeyi başarmıştır. Daha sonra MÖ 2000 yıllarda Peru’da ilk altın takı süs eşyaları bulunmuştur.

XAU şeklinde ISO kodlamasındaki “Au” Altının periyodik tablodaki simgesidir. Altın fiziksel olarak oldukça yumuşak ve şekil alabilir olması yüzünden çok popülerdir. Ayrıca oksitlenme yaşamaz. Klasik ata sözündeki gibi altın çamura da düşse altındır. Öyle ki 10 gr altın dövülerek ve inceltilerek 570 m uzunluğunda ince bir tel oluşturulabilir. Bu yüzden altın kaplama eşyalar da rahatlıkla yapılabilir.

GÜMÜŞ

Gümüş, altından sonra bulunan bir metal. Genellikle dünya yüzeyinde daha fazla olduğu için para olarak kullanımı daha çoktur. Kimyasal simgesi Ag, ISO simgesi XAG’dir. Gümüşü ilk olarak Romalıların işlemiş olduğu söylenir. Saf gümüş eskiden bulunmakla beraber günümüzde Gümüş filizlerinden ayrıştırılarak da elde edilir. En çok Argentit ve AgCl olarak yer kabuğunda bulunur.

Altına göre oksitlenmesi sebebiyle kararmalar yaptığı için ekonomik olarak daha az tercih edilse de fiyatının hala düşük olduğu kanısındayım. Fiziksel gümüşü doğru saklama ile yatırım olarak değerlendirebiliriz bence.

PLATİN

Platin, özellikle sağlık sektöründe kullanılmaya müsait bir element olmasından dolayı en çok sağlık sektöründe duyduğumuz metaldir. Ancak yatırım olarak da platin alımı mümkündür. Kimyasal simgesi Pt olan platinin, ISO simgesi XPT’dir. İlk saf platinin üretimi ise nispeten çok yakın zamanda oldu. 1803 yılında İngiliz kimyacı Hyde Wollastan Platini saflaştırdı. Platine “soylu metal” yakıştırması yaptı.

Gümüşe benzer ama gümüşten farkı oksitlenmez. Bu yüzden parlaklığını korur. Hatta kanser ilaçlarında dahi platinin kullanıldığını görüyoruz. Bu anlamda saf platinin gelecekte daha değerli olacağını tahmin etmek hiç zor değil.

PALADYUM

Paladyum’da Platin metallerindendir. Yine Hyde Wollaston 1803 yılında Paladyum’u da keşfetmiştir. Kimyasal simgesi Pd ve ISO simgesi XPD’dir. Platinden farkı ise platin sülfürlü ortamda tepkimeye girmezken paladyumun hafif lekeler oluşturmasıdır. En büyük özelliği ise kendi hacminin 900 kat fazla Hidrojeni soğurabilmesidir.

Evet 4 kıymetli metalden kısaca bahsettik şimdi fiyatlarına geçelim.

Borsa İstanbul verilerine göre

Kg bazda

Altın :552 bin lira
Gümüş :7316 lira
Platin : 326 bin lira
Paladyum : 625 bin lira’dır.

Kaynak linkler
https://www.bellagloria.com/altin
https://www.louisamour.com/altinin-tarihsel-seruveni
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Gümüş
https://www.makaleler.com/amp/platin-nedir-nerelerde-kullanilir
https://www.makaleler.com/amp/paladyum-nedir-ozellikleri-kullanimi
https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/316/metal-fiyatlari?TSPD_101_R0=08e6190864ab2000b66389f0ffcbc97c4253b0e64f9b7c368a13533fc5e7a5e4e364087a0c62860108f0beef1e14300005e400aeff4c9180165ab0b88c7af60d3659748efb4aa4c0dd3365905616c0d3e56115a21eb3e978cdf5f0f955fc7f48