"Bir kelebeğin kanat çırpışı, dünyanın uzak bir köşesinde büyük bir tufana sebep olabilir" Edward N. LorenzBu ünlü sözü çoğumuz duymuşuzdur. Zaten duymuş olanlar da muhtemelen ünlü "Butterfly Effect" filmini izlemişlerdir. Bu konuyu sadece filmleri yazmak için açmıştım ama çok sevdiğim, derin bir konu olduğundan; biraz kendi görüşlerimi ekleyip, detay vererek başlamak istiyorum. Okumak istemeyenler doğrudan aşağıdaki film listesine geçebilirler ;)
Kaos Teorisi ile doğrudan bağlantılı olan Kelebek Etkisi, bütünü oluşturan parçalardan herhangi birindeki ufak bir değişimin, bütünde yol açtığı değişimi inceler. Yolun sağından ya da solundan gitme kararı verdiğimizde, hayatımızda belki hiçbir şeyin değişmediğini düşünsek de; aslında pek çok şeyi değiştirmiş olabiliriz. Sadece bunun farkına varmamışızdır! Çünkü tam o esnada yolun diğer tarafından gittiğimizde bizi nelerin beklediğini asla göremeyiz. Peki ya görebilseydik?
Bu ufak örnekler hayatımızın her alanında mevcuttur aslında. Yolda karşılaştığımız eski bir dostumuz, bize yeni bir fikir verebilir ve o fikrin peşinden giderek hayatımızı çok farklı bir noktaya taşıyabiliriz. Eğer o gün, o dostumuzu görmeseydik belki de asla o düşünceyi beynimizde canlandıramayacaktık... Aynı şeyi hayatımıza giren kadınlar-erkekler, çalıştığımız iş yerleri, kazandığımız ve kaybettiğimiz maddi/manevi her şey için düşünebiliriz. Buna "tetikleyici etki" deniyor. Yani ilk kıvılcımı başlatan, zincirin ilk halkası. Sonrası kendiliğinden zincirleme olarak geliyor. Olayın en başına gittiğimizde, o ilk kıvılcım; kelebek etkisinin başladığı noktadır.
Bu konuyu açarken,
"Benjamin Button'un Tuhaf Hikayesi" filmindeki o meşhur sahneyi izliyordum;
"Kader" sahnesi. Kelebek etkisi için verilebilecek en iyi örneklere sahip. Tekrar izlemekte fayda var:
https://www.youtube.com/watch?v=csTlpD5AMIc (Altyazılı)
https://www.youtube.com/watch?v=lLjov8a76dA (Türkçe)
Aşağıya kelebek etkisi konulu filmleri, yorumlarımla birlikte ekliyorum. Fragmanlarını izlemek isteyenler olur diye sinemalar.com sitesindeki linklerini de ekledim.
"Butterfly Effect",
"Back to the Future" ve onun gibi efsaneleşmiş birkaç filmi -zaten herkesin bildiğini düşünerek- listeye dahil etmedim... Aşağıdakilerden bazıları dram, komedi ve romantik unsurlar da barındırıyor. Yani hepsi bilimkurgu içeriğine sahip değiller. Aklıma gelmeyenleri, siz de aşağıya yorum olarak ekleyebilirsiniz.
1. Aile Babası (Family Man): Kaos teorisi alanındaki en sevdiğim filmlerden biri. Seçimlerimiz sonucunda başımıza gelebilecek olayları en uç noktalarda yaşatıyor. Bir adamın, zengin/saygın ama mutsuz bir iş adamı mı yoksa fakir ama mutlu bir aile babası mı olmak istediği arasındaki seçimini sorgulatıyor.
https://www.sinemalar.com/film/2361/aile-babasi2. Kumanda (Click): Adam Sandler'ın başrolünde oynadığı, komedi öğeleriyle harmanlanmış eğlenceli bir film. Kelebek etkisine çok güzel göndermeler yapıyor.
https://www.sinemalar.com/film/161/click3. Sonsuzluk Projesi (Project Almanac): Zamanda yolculuk ve geçmişteki olayarı değiştirmek üzerine çekilmiş, aksiyonu bol bir film.
https://www.sinemalar.com/film/219857/welcome-to-yesterday4. Kader Ajanları (The Adjustment Bureau): Zamanın gidişatını kontrol etmekten sorumlu olan ajanların, dünyadaki herkesin hayatına müdahale etmesi üzerine kurulu, temposu yüksek bir film.
https://www.sinemalar.com/film/33978/kader-ajanlari5. Predestination: Forumda epey konuşulmuş bir film. Detay vermeme gerek yok sanırım.
https://www.sinemalar.com/film/219936/predestination6. Backlight: Yavaş ilerleyen ve birkaç farklı hikayeden oluşan bir senaryoya sahip. Her şeyin bir anlamı olduğunu, ufak şeylerin bütünün üzerindeki etkilerini anlatan dram içerikli, anlamlı bir film.
https://www.sinemalar.com/film/33312/backlight7. Zaman Sapması (Time Laps): Kelebek etkisine farklı bir yorum getiren, gerilim öğelerine de sahip güzel bir film. Başa ne geliyorsa meraktan geliyor!
https://www.sinemalar.com/film/227419/time-lapse8. ARQ: Tek mekanda geçen bir film. Aynı günü tekrar tekrar yaşamak zorunda kalan karakterler, her seferinde duruma göre farklı bir çıkış noktası geliştiriyorlar.
https://www.sinemalar.com/film/240216/arq9. Yaşam Şifresi (Source Code): Trendeki bombacıyı bulmak için 8 dakikalık süreyi defalarca yaşayan bir adamın hikayesi.
https://www.sinemalar.com/film/74713/yasam-sifresiDizi Bonusları: Bu alanda çekilmiş olan 2 başarılı dizi var. Birincisi
"Timeless", ikincisi ise
"Travelers". İkisinin konusu da birbirine yakın. Gelecekten gelen zaman yolcularının, geçmişteki bazı kritik olaylara müdahale ederek değiştirmeye çalışması üzerine kurgulanmış. Her değişim elbette ki zamanda kırılma yaratarak yeni bir kelebek etkisi dalgasını başlatıyor. Özellikle Timeless dizisi, çok başarılı mekan ve kostüm kullanımı ile öne çıkıyor. İkisi de Netflix üzerinden izlenebilir.