Topic: Ön yargı azaltılabilir mi? Robbers Cave deneyi (Read 110 times)

Önyargı aslında beynimizin çalışma sisteminde olan bir yazılım. Göze çarpan bir kaç bilgiden genel bir yargıya hızla ulaşıyoruz. Böylece hızlı karar alabiliyoruz. Giyim kuşam konuşma tarzı vs.. kişi hakkında ilk izlenimi hızla veriyor. Güvenilir yada güvenilmez olarak hızla karar veriyoruz.

Ön yargı denilince aklıma Sabancı holding de işe alım sırasında ( tabi üst düzey yetkili alımı vs den bahsediyorum.)
Önce yemek yenilirmiş ve işe alınacak kişi çorbanın tuzu nasıl bakmadan eğer tuz atıyorsa bu kişide ön yargı var diyip işe alınmazmış.
Başlığa gelecek olursa
K ön yargı azaltılabilir bence. Kendisinde ön yargı olduğunu düşünen kişi bu durumunu azaltabilir bence

Ön yargılarla yaşamak çok kolay. Yargısız infazlar yapılır, toplum olarak buna çok âşinayız. Ön yargıların en fazla olduğu milletlerden birisiyiz. Deneyi hiç duymamıştım ama uzun uzadıya okuyunca gayet yerinde tespitler olmuş. Zorluklar karşısında ön yargılar kırılıp, gerekli sağ duyu ve birliktelik sağlanınca ortak değerler veya ortak amaçlar korunmuş oluyor. Ön yargılar bizim asıl amacımıza ters. Bir elin nesi var, iki elin sesi var demişler.

Önyargıları parçalamak, atomu parçalamaktan daha zordur diye Einstein lafı var diyorlar. Gerçekten Einstein mi söylemiş bilmiyorum ama hak verdiğim bir düşünce bu. Aileden gelme bir ön yargı hepimizde oluyor. Örneğin batıdaysanız Kürt birisi için PKK’lı diye düşünce yerleşir zihninizde ancak Kürt arkadaşınız olduğunda öyle olmayanların da var olduğunu bilirsiniz. Doğuda ise Batı’dakiler diye ayırıp bizi küçük görüyorlar diye söylediklerini çok duydum. Daha sonra samimiyet kurduğunuzda kişiye verdiğiniz değerden ötürü çok şaşıranlar oluyor. Bir Diyarbakırlı kardeşim çalışıyordu iş yerimde. Diğer personellerden birisinin bu muhabbeti yaptığını duyduğumda o arkadaşa yarın gelme dedim. Irkçılığın savunulacak hiç bir yanı yoktur. İnsan doğduğu toprakları seçemez. İsrail’de doğabilirdik, Gana’da da doğabilirdik. Siyah da olabilirdik, beyaz da olabilirdik. Asyalı da olabilirdik, Güney Amerikalıda.

Ön yargı kadar gereksiz bir şey yoktur. Kişiler bireyseldir. Nereli olduğu önemli değildir.

Survivor mantığında hareket etmişler. bir taraf ünlüler diğer taraf gönüllüler gibi. çocukların birbirine girmesi rekabetin ne boyuta gittiğini gösteriyor. bayrak yakmalar falan, yarışmalardan sonra ödül verilmesi bir turabi eksikmiş adada  keyifle okudum hocam. genellikle psikoloji vs sıkıcı olur ama bu eğlenceliymiş. bunun türevi filmler şimdilerde popüler oluyor al adaya at vs tabi orada grup psikolojisi yok tek başınasın ya herro ya merro

Sosyal psikolojinin kurucularından kabul edilen Muzaffer Şerif’in en önemli deneylerinden birisi Robbers Cave ( Hırsızlar Mağarası ) deneyidir. Daha önce Muzaffer Şerif’i veya Sosyal Psikoloji kavramını duymadıysanız burada size bunu anlatmaya ve anımsatmaya çalışacağım.

Muzaffer Şerif, “Gerçekçi Çatışma Kuramı” ile hareket etmek isteyerek bir deney yapmak ister. Nedir bu Gerçekçi çatışma kuramı?

Bu kuram kısaca; sınırlı kaynakların gruplar arasında çatışmaya neden olduğunu, bunun sonucunda da ön yargı ve ayrımcılığın doğduğunu savunur. Muzaffer Şerif ve arkadaşlarının bu kuramı test etmek için yaptığı çalışmalardan en dikkat çekici olanı 1954 yılında Oklahoma’da izci kampında yapılan Robbers Cave Deneyi’dir. Bu deney 3 aşamadan oluşmaktaydı:

Bağ Kurma Aşaması: Kamptaki katılımcılar; 11-12 yaşlarında birbirini önceden tanımayan 22 çocuktan oluşmaktaydı. İki gruba ayrılan çocuklar birbirlerinin farkına varmadan önce, kendi grupları içerisinde birbirleriyle bağ kurmaları ve sosyal normlar oluşturmaları amacıyla yüzme ve yürüyüş gibi aktivitelere katıldılar. Bu aşamada gruplar kendilerine “The Ratters” ve “The Eagles” isimlerini verdiler ve kendi kültürel normlarını ve kendi kültürlerini oluşturdular.

Rekabet Aşaması: Bu aşamada araştırmacılar iki grubun birbirine karşı rekabet içine girebileceği futbol, beyzbol, halat çekme gibi etkinlikler düzenlediler. Kazanan takım ödüllendiriliyordu. Bu çekişmeli oyunlar iki grup arasında çatışma ve gerilim yaratmıştı. “The Ratters” grubu kazanacaklarından oldukça emindi. Araştırmacıların berabere kalınmayacak, bir grubun mutlaka kazanacağı şekilde organize ettikleri yarışmalar süresince saldırganlık ilk olarak sözlü atışmalar ile başladı. Daha sonra bu atışmaların şiddeti giderek arttı. Beyzbol maçında The Eagles grubu, The Rattles grubunun bayrağını yaktı. Ardından buna karşılık olarak The Rattles grubu The Eagles grubunun odasına girip kişisel eşyalarını çalarak ortalığı dağıttılar. Daha sonrasında kavga eden çocukları, araştırmacılar ayırmak zorunda kaldı. Çatışma aşamasının en sonunda The Eagles grubunun kazandığı ilan edildi.

Sürtüşmeleri Azaltma Aşaması: Çocuklardan diğer üyeleri tanımlamaları istendi. Çocuklar kendi gruplarını överken, diğer gruptaki çocuklar için negatif özellikler söylediler. Bu sırada çekişmeli oyunların yerini çok sayıda film izleme gibi çatışma içermeyen sosyal temas aldı. Ancak Sherif grupların birbiri ile temas etmelerinin sürtüşmeyi azaltmak için yeterli olmadığına inanıyordu. Temasın yanı sıra ortak amaçlar için birlikte mücadele edilmesi de gerekliydi. Örneğin; araştırmacılar su şebekesini bozarak acil durum yarattılar. İki grubun da iş birliği yaparak arızayı gidermesi gerekiyordu. Başka bir sefer de yemek taşıyan kamyonun çamura saplanması sonucu çocuklar hep birlikte halat çekerek bu sorunu çözdüler. Bunlar gibi iş birliği ve ortak bir amaç için beraber mücadele etmeyi gerektiren durumlar; iki grup arasındaki düşmanca duyguların azalmasını sağlamakla birlikte, diğer gruptaki çocuklar için söylenen negatif özelliklerin yerini pozitif özelliklerin almasında rol oynadı.

Sonuç olarak ortak çıkarlarda birleşince Ön yargılar ve negatif düşünceler yerini pozitif düşünceler ve yardımlaşmaya bıraktı. Halen Sosyal Psikolojide çok önemli bir deneydir Robbers Cave.

Deneyle ilgili video : https://youtu.be/sDonxkRMv4o
Kaynak : https://www.gordiondanismanlik.com/blogs/32/robbers-cave-deneyi-on-yargi-azaltilabilir-mi