EDİT RESİM EKLEDİM ÇIKMIYOR YANLIŞ NERDE
Merhaba forum kullanıcıları.
Benim adım Osman, soyismimde Genç. Anadolu’nun ufak bir şehrinde belkide cryptocurrencyye ilgi duyan tek kişisi olarak yazıyorum. Bu durum beni biraz motive ediyor birazda geriyor. Foruma ısınana kadar yazdığım mesajları bu bakış açısıyla değerlendirmenizi temenni ediyorum.
Blockchain blockchain… Nedir bu blockchain?Hiçbir fikrim yok. Varda yazmak istemiyorum. Çoğumuzun bildiği gibi blockchainin en büyük oyuncusu Bitcoin adlı kripto para devi. Günümüzde olmasada gelecekte bir sürü alanda bu teknoloji kullanılacak. Bunu yaşanan gelişmelerden tahmin edebiliyoruz.
Ben bu makalemde sağlık sektöründe blockchain teknolojisi ne durumda ona bakacağım. Internetten derlediğim yazıları, paylaşımları özet yapacağım.
Sağlık sektöründe karşılaştığımız en büyük sorun güvenlik konusu. Sağlık sektöründe blockchain teknolojisi hakkında konuşan doktor Brish siber güvenlik önlemlerinin ne kadar yüksek olursa olsun çok büyük bir risk taşıdığını belirtiyor. Ortaya çıkacak bir veri ihlali sonucu tüm sistemin kaosa dönüşeceğini belirtiyor. Hatta işletme olarak gördüğü hastanelerin, özel, neredeyse piyasadan bile silineceğine değiniyor. Bunlar çok ciddi iddialar sevgili forumdaşlarım. Bu yüzden tek kaynakta veri tutulması yerine blockchainin merkezi olmayan yapısının her zaman daha güvenilir ve kullanılışlı olduğunu ifade ediyor. Bu açıklamaları yapan kişi sağlık sektöründe çalışan bir doktor olduğu için söyledikleri daha önemli.
2015 yılında
thedarkoverlord isimli hacker grubu 10 milyon amerikalı vatandaşa ait sağlık verilerini hacklemişti. 1 milyon dolara satışa çıkardığı bu veriler 4 ayrı şirketin bilgisayarlarından ele geçirilmişti. Bu durum merkezi sistemlerin bize ne gibi sorunlar yaşatacağının garantisi. Blockcahinin dağıtık yaısı ile sağlanan güvenlik bilgisayar hırsızlarına karşı hastanelere daha fazla güven sağlar.
Internette yer alan diğer yazılara göre de blockchain tabanlı tıbbi kayıtlar, klinikler, ilaç takipleri, sağlık sigortaları, hastaneler birlikte çalışma çalışma olanağına sahip olur. Birbirleri ile rahatlıkla belge paylaşımı yapabilecekleri için hem zaman kaybını önlerler hem de maliyetleri düşürürler. Bir de diğer taraftan da bu veriler geçmişe dönük olarak değiştirilemediği için ortaya gelecek için güzel bir planlama stratejisi çıkar. Bu kısmı ben yazdım ama aklıma tam oturmadı.
Binancenin sayfasında ise tedarik zinciri açısından sağlık sektöründe blockchain kullanılırsa ilaçların üretim ve dağıtım süreçlerinde daha güvenli bir sistem olacağını ifade ediyor. Böylece piyasada olan sahte ilaç sorunuda ortadan kalkar. google’da sahte ilaç ile bir arama yaparsanız karşınıza bu haberler çıkacaktır:
https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=sahte+ila%C3%A7bu sektörde sahte ilaç çok büyük bir sıkıntı.
Bu kadar güzelse neden tüm dünya bu sisteme geçmiyor? Demekki bir kaç sıkıntı varki bekliyorlar… olabilir...bir kere tüm sistemin buna adapte olması ciddi bir maliyet ve zaman isteyen bir uğraş. Merkezi sistemlere göre blockchain teknolojisi şu an daha hantal olduğu için işlemler açısından gecikmeler yaşanacak olması bir diğer olumsuz durum. Binance’in yazısına göre mr taramaları gibi büyük verileri saklamak bunları senkronize etmek şu an için oldukça külfetli bir durum. Yine aynı yazıda belirtilen amerika’lı şirketlerin kendi yasal yönetmeliklerine uymaları gerekiyor. Bir sürü ülke ve bir sürü farklı kanun. Bu blockchain teknolojisinin küreselleşmesini de aslında etkilen çok önemli bir sorun. Gizli bir blockchain ağında bu işlemlerin yapılması gerekiyor çünkü her isteyen istediği verilere ulaşırsa ilk başta aktardığım hacklenme durumuna gerek bile kalmaz. Karşı komşunuzun hastalıklarınızı bilmesi bence hiç hoş bir durum değil. Ayşe hanımda tansiyon var ama börekleri nasıl götürüyor:)
peki mevcut sistemler ne halde? tayvan’ın taipei Tıp üniversitesi ve güney korenin en büyük hastanelerinden biri olan myongji hastanesi şu sıralar blockchain tabanlı sistemleri test ediyormuş. Çıkacak sonuçlara bağlı olarak gelecekte bu deneme sayıları daha fazla sağlık kuruluşu tarafından yapılacaktır.
Bir başka proje de
healthureum. Ethereum zincirini kullanan bu girişim sizin sağlık kayıtlarınız hakkında tam yetkili olmanızı sağlıyor. Şifreli olarak saklanan bu sağlık bilgilerinizi istediğiniz kuruluşlar paylaşmak sizin elinizde. Yine benzer şekilde
tierion projesi de hasta verilerinin kayıtlarını değiştirilmezliği konusunda çalışmalar yapıyor. Bunun daynında MIT içerisindeki Media Lab merkezindeki proje
MedRec hastaların verilerini paylaşımı üzerinde çalışmalar yapıyor. Dikkat ederseniz hepsinin verilerin saklanması ve paylaşılması hakkında olduğunu görüyoruz.
2016 yılında Bill & Melinda Gates Foundation’dan yatırım almış alan
Factom adlı bir diğer projede sağlık alanında hizmetlerin erişimin zor olduğu bölgelerdeki dataları saklıyor.
Scalamed ilaçlar ve reçeteler üzerinen yapılan sahtekarlığı önlemek için güvenli bir blockchain ağı inşaa ederken, mediledger de pfizer gibi firmalarında içinde yer aldığı bir pilot çalışmayla ilaçların üreticiden hastaya ulaşma kısmında yaşanan sıkıntıları çözmek için blockchain teknolojisini kullanıyor.
2018 yılında kurulan Kaliforniya merkezli sağlık girişimi olan genobank da şifrelenmiş dna elde etme kitleri için uğraşıyor. Oasis labs ile birlikte güvenlik odaklı ve bulut tabanlı bir dna oluşumu kurmayı planlayan firma kullanıcıların genobank kitleri ile ettiği dna bilgileri ile ileride yaşanacak olan hastalıkları tespit etmeyi amçlıyor.
Yine bu sektörde eski cep telefonu markası blackberry’nin de etkili olmak istediğini biliyoruz.
Sonuç olarak sağlık alanında yaşanan güvenlik sorunlarına çözüm bulmayı amaçlayan blockchain projeleri olduğu gibi insanların gelecekte yaşayacakları hastalıkları dnaları ile saptamak isteyen projeler de var. yine blockchain ile hastalar kendi kişisel bilgilerini dünyanın başka bir yanındaki en doktorlarada gösterme şansına sahip olabilir. Siz ne düşünüyorsunuz bu konular hkakında?Kaynaklarhttp://www.koinplatform.com/blockchain-saglik-sektorunu-nasil-donusturebilir/http://blokzincir.gtu.edu.tr/saglik-ve-ilac-sektorunde-iot-ve-blockchain-kullanimi/https://kriptoparahaber.com/blockchain-saglik-sektorunde-kaliteyi-artirmaya-devam-ediyor.htmlhttps://genobank.io/https://www.binance.vision/tr/blockchain/blockchain-use-cases-healthcarehttps://bctr.org/bir-doktorun-gozunden-blockchainin-saglik-sektorune-faydalari-5466/https://medium.com/@turansert/sa%C4%9Fl%C4%B1k-i%C3%A7in-blockchain-471b937f4ee3https://webrazzi.com/2020/01/24/dna-lara-odaklanan-blockchain-tabanli-saglik-girisimi-genobank/https://www.coinkolik.com/blockchain-saglik-sektorunu-nasil-etkiler/https://bctr.org/saglik-sektoru-icin-yeni-blockchain-platformu-7607/https://bctr.org/blackberry-saglik-sektorunu-blockchain-ile-koruyacak-5714/
