1896 tarihinde dünyaya gelen Vecihi Hürkuş'dan bahsetmek istiyorum sizlere.
Vecihi Hürkuş, 1. dünya savaşında ülkemiz adına hava muharebesine katılmış ve bu sırada bir Rus uçağını düşürerek, tarihte ilk düşman uçağı düşüren pilotumuz olmuş ve savaş sırasında Ruslara esir düşmüştür. Esaretten kurtulmak için Nargin adasından yüzerek kaçan Hürkuş, İran üzerinden geri dönmüştür. Savaş sırasında düşürdüğü bir Yunan uçağı da olmuştur.
Muharebe başarısı ve gözcü yeteneği ile savaş sonrası kırmızı şeritli İstiklal Madalyası'na layık görülmüştür.
Buraya kadar olan kısımda Vecihi ülkesi adına büyük başarılara imza atmıştır. Buradan sonra ise kendisini trajik bir gelecek beklediğini bilmemektedir.
Kendisine verilen uçuşla ilgili görevleri yerine layıkıyla getiren Vecihi, 1923 yılında Yunan uçaklarından ele geçirdiği motorları kullanarak ilk Türk yapımı uçağı yaptı.
VECİHİ K-VI
1925 yılında tamamlanan ve başarılı uçuş yapan bu uçak ile ödüllendirilmesi gereken Vecihi, dünyanın neresinde olsa bu başarılı hareket sonrası tebrik edilerek, ünlü olacak kişi ülkemizde kendisine bu uçağa serfitika veya lisans verecek yetide kurum olmadığı için uçuş yasağı ile alarak ödüllendirilmiştir.
Bunun sonrasına askeri uçuş işinden kendini sıyıran Hürkuş, 1930 yılında Kadıköy'de 3 aylık çalışma sonrası Türkiye'nin ilk sivil uçağı olan "VECİHİ XIV"ü tamamladı. Hayatı başardıkça ilginçleşen Hürkuş, Yeşilköy, Ankara havalimanlarında yaptığı başarılı uçuşlar sonrası sertifika almak için İktisat Bakanlığı'na başvuru yapmış ve yine yetkin bir kurum olmadığından ret cevabı almıştır. Bu denli büyük sayılabilecek başarılarına rağmen Türkiye'de kendisine çözüm bulamayan Vecihi yaptığı uçağı parçalara ayırarak Çekoslavakya'ya yola düşmüş. 1931 yılında uçağına uçuş izni alan Vecihi, uçağın kuyruk kısmına, tüm yaşadıklarına rağmen, "Yaşasın Türk Teyyareciliği" yazılı pankartı bağlayarak ilk izinli uçuşunu tamamlamıştır. Mayıs/1931'de TR'ye gelen Hürkuş, ulusal kapsamlı etkinliklerle 2 tur da pek çok uçuş yapmıştır.
Birinci Tur (02.09.1931): Ankara, Kızılcahamam, Gerede, Bolu, Ereğli, Zonguldak, Cide, Sinop, Samsun, Trabzon, Of, Rize, Gümüşhane, Bayburt, Suşehri, Zara, Hafik, Sivas, Şarkışla, Akdağmadeni, Sorgun, Yozgat, Sungurlu, Kalecik, Ankara.
İkinci Tur (09.11.1931): Ankara, Gölbaşı, Bağla, Şereflikoçhisar, Aksaray, Konya, Beyşehir, Seydişehir, Alanya, Manavgat, Antalya, Fethiye, Köyceğiz, Muğla, Göktepe, Kale, Tavas, Karacasu, Babadağ, Denizli, Çal, Çivril, Karahallı, Ulubey, Uşak, Kütahya, Eskişehir, Çukurhisar, İnönü, Bozüyük, Karaköy, Söğüt, Geyve, Adapazarı, İzmit, İstanbul.
1932'de Sivil Teyyare Mektebi isimli okulu kurmuş ve başarılı pilotlar yetiştirmiş. Öğrencileriyle birlikte bir çok uçak yapmışlardır.
1937'de Almanya'ya mühendislik eğitimi almak için gönderilmiş, 39'da mezun olarak ülkeye döndükten sonra ülkemizde 2 yılda mühendislik yetisi kazanmak imkansız diyerek uçak mühendisliği ruhsatı verilmemiştir.
Hayatının sonlarına doğru Hurküş Hava Yolları'nı kurmuş ama kazalar, sabotajlar, hırsızlıklar, kaçırılma hadiseleri derken ülke gündemine gelince uçuştan men edilmiştir ve 69 yılında hayatını kaybetmiştir.
...
Hayat hikayesi ile imkansızı kovalayan adam, defalarca olmaz denilen şeyleri başarsa da ülkesinden yeterli desteği görmemiştir.
Bu yazıyı yazma fikrini aklıma getiren "Kardeş Payı" dizisinin 13. bölümünün intro'sunda bahsedilmesi oldu. Ve bölümün adı "Hiç bir iyilik cezasız kalmaz"dır. Ülkesi adına hayatını uçuşa adamış Vecihi Hürkuş başarılamayacak her şeyi başarsa da tek kazanımları cezalar, yasaklar ve kahramanlıkları ile kazandığı madalya ile kendisine bağlanan gazilik maaşının kesilmesi olmuştur.
Günümüzde Bayraktar İHA'ları ve savaş sanayi için verilen destekleri düşününce, Vecihi'nin kemikleri mezarında sızlıyor olabilir diye düşünmeden edemiyor insan.
Kaynak:
1) Vecihi Hürkuş Wikipedia Sayfası:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Vecihi_H%C3%BCrku%C5%9F2) Kardeş Payı 13. Bölüm:
https://www.youtube.com/watch?v=36b_KnxhWBg3)
https://tayyarecivecihi.com/