Doların düşeceğini düşünüyorum. Brunson meselesinden sonra Amerika ile yaşanan gelişmeler doların düşeceğini gösteriyor. Teknik analiz önemli ama temel analize de bakmak lazım.
Benim kanaatimce bizdeki en büyük sıkıntı bu tarz olayların hafife alınması. Brunson olayı diplomatik bir krizdi. Aynı FETÖ olayındaki gibi. Evet dolar diplomatik olaylar doviz kurlarını etkiler. Ancak asıl sorun bu değil. Ekonomik yapıdaki bozulma. Şöyle örnek vereyim. Benim yaşadığım şehir merkezinde 100'den fazla banka şubesi var. Bazı bankalar 6-7 şubeyle hizmet veriyor burada. Ortalama 20 kişinin çalıştığını varsaysak 2000 kişi yapar. Bir kişi bana bankada çalışan bu 2000 kişinin katkısını anlatsın. Üretim sıfır. Evet bankalar ekonomik hayatın pusulası ancak bu şekilde değil. Reel ekonomik göstergelerde bir iyileşme olmadıkça bu durumun düzelmesi kolay değil.
Bu göstergelerin düzelmesi içinde ekonomik gelişim ve üretim bazlı ekonomik model şart. Geçmişte söylediğimiz bir şey vardı. 1 tır dolusu domates satıp 2 tane bilgisayar alıyoruz derdik. Bugün o domatesi ihraç etme noktasına geldik. Basit tarım üretimlerini yapamadığımız için ithalata yönelmek durumunda kalıyoruz. Aracılar nedeniyle tarladan pazara gelen tarım ürünü fiyatları fahiş yükseliyor. Bu nedenle çiftçi para kazanamazken, insanlar temel gıdaya daha pahalı erişiyor. Bir şeyler üretmeli ve satmalıyız. Bu ülkede yurtdışından hayvan ithalatı, buğday ithalatı yapılmamalı.
Ekonomide fırsat maliyeti diye bir terim vardır. Bir şeyden fayda sağlarken, bir başka şeydeki faydadan mahrum kalmayı anlatır.(daha geniş bir kavram en anlaşılır şekli bu olabilir diye böyle özetledim.) İşte bu kavram neticesinde doları düşürmek için faizi yükselttik. Bu da bize bir maliyet oluşturuyor. Gelecekte ödeyeceğimiz faizler bizi daha kritik bir noktaya sürükleyebilir. Bugün 1000$ ile ülkeye gelen bir yatırım 3 sene sonra 3000$ ile çıkması mümkün! Bunu iyi değerlendirmek zorundayız. Bu süreçte gelen parayı doğru yönlendirmek isek bir sonraki dalga bizi yıkmaya gelir.
Sonuç olarak dolar'ın kısa süre içinde düşmesi yapısal olarak mümkün değil. Kısa vadede ufak düşüşler olsa da piyasa beklentisi 7TL'nin üzerinde 1 yıl içinde. Gelirimiz TL ile olduğu sürece bu artışlar belimizi büker. İşallah böyle bir durum yaşanmaz. Bunun için ülke olarak yerli üretime yönelmeli ve ileriye dönük doğru ekonomik kararlar almalıyız. Ama her şeyden önce çok çalışmalı ve çok üretmeliyiz.