Bir kere daha bu ülke Atatürk’ün ne kadar büyük bir lider olduğunu görmüştür sanıyorum, birinci dünya savaşından yenilgiyle ayrılan ve yıkılan Osmanlı yerine, zamanının en zor şartlarında direnişe geçip, en yakın arkadaşlarının bile tam bağımsızlık istemesinin hayalcilik olduğunu söylediği Mustafa Kemal, kurtuluş savaşıyla beraber yeni yurt kurmakla kalmadı, Osmanlı’nın sıkıntılarını üstlenen genç Türkiye’de bir çok başarıya imza attı,
Harf inkılabı, saltanatın kaldırılması, halifeliğin kaldırılması, laiklik derken modern Türkiye’de dünyanın diğer ülkelerinde olmayan standartları sağlamaya çalıştı, yeni devletin iç dinamikleri daha oturmadan yurtdışı ile de bir çok anlaşma imzalayan Atatürk’ün bu anlamda bugün ortaya çıkan savaşta önemini bir kere daha gösteren bir anlaşması var ki tam da üstüne konuşmalık : Montrö boğazlar sözleşmesi
Türkiye’nin coğrafik konusunda artık buraya bir şeyler yazmayacağım, herkes bu konuları biraz biliyor, bilenlerin gördüğü bir başka konu ise boğazların önemi. Türkiye bu boğazlar sayesinde İngilizleri durdurdu, batmaz denilen zırhlıları batırdı, dünyada gözün ilk dikildiği yer boğazlardır.
Rusya’nın eskiden beri en büyük hayali karadenizden sıcak denizlere çabuk ulaşmak ve bu da bugün Türkiye’deki boğazdan geçiyor. Boğazlar, eski Osmanlı yüzünden bugün kontrolünün tamamı bizde olmayan, ticaret gemilerine açık. Eğer tam anlamıyla hakim olup onlar üzerinden ücret alabilseydik Panama veya Cebelitarık’tan fazla gelir elde edebilirdik. Rakamı tam bilmemekle birlikte milyar dolar gibi rakamlardan senelik gelir olarak bahsediliyordu.
1923 yılında lozan ant da anlaşılmayan konulardan birisi boğazlardı ve boğazlarda bu ant imzalanana kadar bir komisyon bulunuyordu. Buna uluslararası boğazlar komisyonu diyorlardı. Montrö ant ile bu komisyon sona erdi ve boğazların egemenliği tam olarak bize bırakıldı. Buradaki en önemli maddelerden birisi de savaş gemilerine kapalı olmasıydı. Buna en büyük tepki SSCB’den geldi çünkü onların hareket alanını kısıtlayıp yolunu uzatıyordu. Yıllardır bu konu konuşula dursun, bugün Ukrayna ile olan savaşta boğazlardan hiç bir savaş gemisinin geçememesi sebebiyle Rusya aşağı koridordan Ukrayna’ya çıkarma yapamıyor.
Ne kadar büyüksün ata’m. Bu vatan vefatından sonra bile sana minnettar.
Kaynakça :
https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Montrö_Boğazlar_Sözleşmesi