Sizce tam merkeziyetsiz bir sistem mümkün mü ve bitcoin ile başlayan/hızlanan bu süreçte başarılı olunabilir mi? Bu süreçte ne gibi zorluklar ve engellemeler ile karşılaşabiliriz?
Her şeyde olduğu gibi özgürlüğün de bir sınırı olmalı dolayısıyla devletler nedeniyle hiçbir zaman tam merkezsiz bir sistemin içerisinde olamayacağız fakat bu kötü bir şey olarak anlaşılmasın. Burada önemli olan şey Bitcoin sayesinde özgürlük fikrinin bize aşılanmasıdır. Bitcoin'den önce finansal sistemin bu denli farklı bir yola gireceğini tahmin bile edemezken artık İran'dan bile kullanılabilen, tamamen merkezsiz ve kişiler arası elektronik para transferini sağlayan bir sisteme sahibiz. Bugün bir çok devlet blockchain teknolojisini takip etse ve bunun üzerinde çalışmalar yapsa dahi blockchain teknolojisini bir türlü kabullenemiyor ve HyperLedger Fabric gibi çözümlere odaklanıyorlar. HF gibi teknolojiler, herhangi bir kullanıcının sisteme dahil olmadan önce onun kimlik onayından geçmesini gerektiriyor.
Sizce tam merkeziyetsiz bir sistem mümkün mü ve bitcoin ile başlayan/hızlanan bu süreçte başarılı olunabilir mi? Bu süreçte ne gibi zorluklar ve engellemeler ile karşılaşabiliriz?
Ne kadar merkeziyetsiz olarak geçinse de piyasa çok merkezi. Eğer gerçekten merkezi olmasa binance bu halde olmazdı mesela. Ya da kyc diye bir belaya bulaşmazdık. Herkes burada para kazanmak için duruyor. %99.9 zaten böyle bir şeyin gerçekleşmeyeceğini biliyor.
Bu doğru değil. Bir Bitcoin yatırımcısı ile herhangi bir altcoin yatırımcısının düşüncesi bir değil. Bir kere Bitcoin yatırımcısı ne istediğini ve neye yatırım yaptığını çok iyi biliyor. Bitcoin sadece elektronik bir para sistemi ve bankacılık sistemine bir alternatif dolayısıyla piyasanın genel yapısı ile Bitcoin'i kıyaslamak doğru değil.
Tam merkeziyetsiz bir yaşam günümüz şartlarında ne yazık ki hala daha mümkün olan ve olabilecek bir şey değil. Bitcoin ve diğer kripto paraların kullanım oranı var olan nüfusa göre hala daha çok az. Bu durumda insanların alışkın olduğu, yıllardır süre gelen bir sistemden daha bebek konumunda olan başka bir sisteme kolayca adapte olup ona geçmeleri beklenmeyecek bir hareket olur. Ama umarım tam merkeziyetsiz sisteme bir an önce adapte olabiliriz.
DeFi her geçen gün büyüyor, bugün devletler bile tam merkezi olmasa da HF gibi teknolojilere geçiş yapmaya başladı ve bu değişimin önünde duramıyorlar. DeFi kavramı hayatımıza girdikçe, kaçınılmaz sona doğru yaklaşacağız. Ben hiçbir zaman devletlerin yerel para birimlerinin silineceğine inanmıyorum fakat Bitcoin bu yerel para birimlerine karşı çok iyi bir alternatif olacak. Üstelik Bitcoin sadece yerel para birimlerine değil, aynı zamanda altına ve swift sistemine de çok iyi bir alternatif.