Staking - Ücretsiz Kripto Kazanmanın Yeni Yolu
Staking, blockchain projelerine hızla bir endüstri standardı haline gelen Hisse İspatı (POS) konsensüs protokolünün arkasındaki temel kavramdır. PoS, blok zincirlerinin güvenlik ve kaynak verimliliğinden ödün vermeden etkili bir şekilde ölçeklenmesine izin verir. Staking’i dâhil eden projeler Aelf, Dash, EOS, Cosmos, Cardano, Definity ve diğer birçoğudur.
PoW - Neden değişirİlk olarak PoS'un geliştirilmesine yol açan İş/Emek Kanıtı (PoW) konsensüsünün karşılaştığı bazı konulara bakalım.
1. Aşırı enerji tüketimi - 2017 yılında bitcoin ağı (En Büyük PoW blok zinciri) tarafından kullanılan elektrik miktarı konusunda birçok endişe dile getirildi. O zamandan beri enerji tüketimi %400'ün üzerinde arttı. Bu ağdaki 1 tek işlemin 736.722 Visa işlemiyle aynı karbon ayak izine sahip olduğu ya da 20 ABD hane halkıyla aynı miktarda elektrik tükettiği anlamına gelir.
2. Değişen Elektrik Maliyetleri - Ağdaki herhangi bir madencinin kârı, iki maliyete bağlıdır: donanım ve altyapıyı elde etmek için ilk startup maliyetine ve daha önemlisi söz konusu ekipmanın elektrik kullanımına ilişkin çalışma maliyetine. Elektrik maliyetleri, kWh başına yüzde fraksiyondan 50 sentin (USD) üzerine kadar değişebilir ve bazı durumlarda ücretsizdir. Bir kullanıcı saatte sadece 0.40 USD kazandığında tamamen elektrik maliyetlerine dayanan belirli demografileri açıkça ortadan kaldıracak ve tam merkezsizleşme potansiyelini azaltacaktır.
3. Azalan merkezsizleşme - madencilik ekipmanlarının yüksek maliyeti nedeniyle büyük finansal tabanları olan firmalar, bireysel madencilere kiralamak ya da tamamen kişisel kazançlar için madencilik çiftlikleri kurdular. Bu, ağdaki büyük demografik sıcak noktalarla sonuçlanır ve merkezsizleşme yönünü artık bu yönün gerçekleştirilemeyeceği bir noktaya indirir.
4. Çatışan çıkarlar - Ağda çalışan madencilerin gereksinimleri tamamen donanım, elektrik ve internet bağlantısına sahip olmaktır. Bir madencinin kazanabileceği miktar için herhangi bir sınırlama yoktur ve ağda herhangi bir hisse sahibi olmaları gerekmez ve bu nedenle ağa fayda sağlayabilecek ancak ödüllerini azaltacak yükseltmelere oy vermeleri için çok az teşvik vardır.
Tutarlı Fiat Enjeksiyonu - Madencilerin çoğunluğu fiat para birimi cinsinden elektriğini ödemektedir. KWh başına 0,1 USD tutarında koruyucu bir oranda ağ şu anda yılda 73,12 TWh kullanıyor. Günlük ortalama maliyeti 20 milyon doların üzerindedir. Bu, her gün yaklaşık 20 milyon dolarlık fiat para biriminin bitcoin ağına etkili bir şekilde enjekte edildiği anlamına gelir. Her ne kadar bu konsept elektriğe ne kadar harcandığına bakılmaksızın her gün aynı miktarda bitcoin serbest bırakılacağı anlamında bir miktar kusurlu olsa da, madencilerin gözünden bakarsak, fiat torbalarını düşürüyor ve bitcoin torbalarını artırıyorlar. Bu torba değişikliği, kripto harcamalarını kaçınılmaz olarak teşvik edecek olan bu noktanın özüdür. Bitcoin torbaları arttırılmış ancak fiat torbaları azalmamış olsaydı, bir staking ekosistemde görüldüğü gibi bitcoin harcamak için daha az teşvik edici olurdu.
PoS DeğişimleriPoS protokolünün karşılaştığı farklı sorunlarla başa çıkmak için farklı yaklaşımlar benimsenmiştir. Will Little'un PoS'ta bunu ve daha fazlasını açıklayan mükemmel bir makalesi vardır, onları incelemek için eserinden bir alıntı yapalım:
• Para yaşına dayalı seçim - Peercoin (ilk PoS zinciri) gibi blok zincirleri, madeni paraları dağıtmak için PoW ile işe koyulurlar. Tekelleşmeyi ve %51 saldırılarını önlemeye yardımcı olmak için para yaşını kullanırlar (bir düğüm olarak seçilme olasılığının en yüksek olduğu bir zaman aralığı ayarlayarak) ve NoS problemlerini önlemek için başlangıçta kontrol noktaları uygularlar.
• Rastgele blok seçimi - NXT ve Blackcoin gibi zincirler de kontrol noktaları kullanır, ancak para yaşının stakingi olumsuz etkilediğine inanırlar. İlk dağıtım döneminden sonra (PoW veya başka bir yöntemle) bu zincirler, blok oluşturabilen düğümleri rastgele seçmek için algoritmalar kullanır.
• Ethereum’un Casper protokolü (protokolleri) - Ethereum, PoS'a geçildiğinde/geçtiği zaman ilk dağıtım sorunu hakkında endişelenmek zorunda değildir. Casper daha Bizans Arıza Toleransı (BFT) yaklaşımını benimser ve eğer aldatıcı şeyler yaparlarsa paylarını alarak (“keserek”) düğümleri cezalandırır. Ek olarak, fikir birliği, rastgele atanan her düğümün bir tur sırasında belirli bir blok için oy verdiği çok turlu bir süreçle oluşturulur. Casper, Bizans Arıza Toleransı (BFT) yaklaşımını alır ve eğer aldatıcı şeyler yaparlarsa paylarını alarak (“keserek”) düğümleri cezalandırır. Ek olarak konsensüs, rastgele atanan her düğümün bir tur sırasında belirli bir blok için oy verdiği çok turlu bir süreçle oluşturulur.
• Delegated Proof-of-Stake (DPoS) - Dan Larimer tarafından icat edildi ve ilk önce Bitshares'de (ve sonra Aelf, Steem, EOS ve diğerlerinde) kullanıldı. DPoS, topluluğun bloklar oluşturmak ve doğrulamak için düğümleri çalıştıracak delegeler seçmesini sağlayarak potansiyel PoS sorunlarını ele alır. Daha sonra kötü davranış, topluluk tarafından cezalandırılır.
• Delegated Byzantine Fault Tolerance (DBFT) - DPOS'a benzer şekilde NEO topluluğu (delegeler) düğümleri için oy kullanır, ancak blok üreten ve konsensüs üzerinde anlaşmaya varılan her düğüm yerine her düğümde neler olduğu konusunda 3 düğümden sadece 2 tanesinin anlaşması gerekir ( doğrulayıcılardan ziyade sayman gibi davranır).
• Tendermint - DBFT'nin daha sofistike bir şekli ve Casper'ın öncüsü olan Jae Kwon; 2014 yılında kendi kendini finanse etme ve bir düğüme tokenin topluluk tahsisi (yani bir “doğrulayıcı”) ile orantılı olan dinamik validator setleri, dönen lider seçimleri ve oylama gücünden (yani ağırlık) yararlanan Tendermint’ı tanıttı.
• Masternodes - İlk olarak DASH tarafından tanıtılan masternode PoS sistemi, düğüm olarak nitelendirilebilmek için düğümlerin minimum para eşiğini belirlemesini gerektirir. Genellikle bu; bir ağa yönetişim, özel ödeme protokolleri vb. şeklinde “hizmet” sağlama gereksinimleriyle birlikte gelir.
• Proof of Importance (POI) - NEM, en az 10.000 XEM değerine sahip masternodes stakinglere “önem hesaplama” vererek biraz farklı bir yaklaşım benimser. Bu POI sistemi, daha sonra toplumu etkilemek için zaman içinde olumlu bir şekilde hareket eden aktif düğümleri ödüllendirir.
• “Proof-of-X” - Ve son olarak, PoS dünyasında zekice yaklaşımlar ve staking varyantları bulmak için herhangi bir faaliyet eksikliği yoktur (bazıları diğerlerinden daha ayrıntılıdır).
Stake Yaparak Kazanma
Bu ağlardan nasıl para kazanabileceğini anlamak için bunları 3 kategoriye ayıracağız: Basit staking, Çalışan düğümler ve Oylama.
Basit StakingBu, 3 yöntemin en basitidir ve kullanıcı tarafından neredeyse hiçbir işlem yapılmasını gerektirmez. Bazı ağlar, belirli bir cüzdanda token tutarak kullanıcıları ödüllendirecektir. Bu ödüller genellikle minimaldir ancak kazanmanın en kolay yoludur.
Bir düğümü çalıştırma Bu yöntem en büyük ödülleri sağlar, ancak kullanıcı tarafından en büyük eylemi gerektirir ve büyük olasılıkla sürekli bakım gerektirir. Genel olarak konuşursak, ağlar düğümlerin genellikle binlerce dolarlık belirli bir miktarda token stake yapmasını gerektirir. PoS sistemlerinde bu düğümlerin ağdaki diğer kullanıcılar tarafından oylanması ve destekçilerine güven sağlamaya devam etmesi gerekir. Bazı şirketler, PoW madencilik havuzlarına benzer bir konseptle düğümler kuracak ve kullanıcıların minimum stake miktarına katkıda bulunarak katılmasına izin verecektir.
Oylama Bu mekanizma, DPoS ağları ile ilişkili olarak çalışan düğümlerle el ele çalışır. Kullanıcıların staking tokenleri oy olarak tercih ettikleri düğümler için kullanmaları önerilir. Her oylama, her bir seçmen için küçük bir miktar ödülün kilidini açacaktır. Düğümler, normalde bu ödülleri bir düğüm çalıştırmak için kendi ödüllerinin bir parçası olarak sağlayanlardır.
Aelf’in DPoS sistemiAelf konsensüs protokolü, bir çeşit DPoS kullanır. Ağda düğümlerin iki sürümü vardır, etkin düğümler ve yedek düğümler (henüz resmi adlar açıklanmamıştır). Etkin düğümler ağı çalıştırır ve blokları üretir; yedekleme düğümleri küçük görevleri tamamlar ve etkin düğümlerin çevrimdışı olması veya kötü amaçlı davranması durumunda bekleme durumundadır. Bu düğümler, alınan oy sayısına göre seçilir. Başlangıçta en üstteki 17 düğüm aktif düğüm olarak seçilecek, sonraki 100 ise yedek olarak duracaktır. Her oylama dönemi her düğüm bir önceki dönemden daha fazla veya daha az oy alırsa pozisyon değiştirebilir. Düğüm olarak kabul edilmek için, asgari miktarda (henüz ilan edilmemiş) ELF token miktarı stake yapılmalıdır.
Seçmen olarak katılabilmek için stake miktarının asgari miktarı yoktur. Bir stake yapıldığında tokenler, seçmen tarafından önceden belirlenmiş dönemler için seçilen belirli bir süre boyunca kilitlenir. Kullanıcılar bu kilitli süre dolmadan tokenleri çıkarırlarsa hiçbir ödül alınmaz, ancak tüm zaman dilimi boyunca tokenleri kilitli bırakırlarsa belirlenen ödülü alırlar ve tokenler otomatik olarak bir sonraki kilitli periyoda aktarılır. Sonuç olarak bir seçmen, oy verdikten sonra başka bir işlem yapmadan ödülleri almaya devam edebilir.
Birçok proje; ödülleri adil, iyi teşvik edilmiş ancak dahil olan herkes için sürdürülebilir hale getirmek için düğüm ödülleriyle mücadele etti. Aelf, her bir düğüm için garanti edilen temel gelir ile birden fazla değişkene dayanan bir ödül yapısı ortaya koymuştur. Değişkenler; yeniden seçim sayısını, alınan oy sayısını veya diğer unsurları içerebilir.
Sistem olgunlaştıkça, aktif düğümlerin sayısı artırılacak ve böylece daha çeşitli ve güvenli bir ağ ortaya çıkacaktır.
Çözüm olarak staking; ağ yaratıcıları, kullanıcılar ve yatırımcılar için bir kazan-kazan-kazandır. Kullanıcıların sistemden kazanmaları için giriş noktasını azaltırken, Blockchain ağlarını korumak için çok daha kaynak verimli ve ölçeklenebilir bir protokoldür.
KAYNAK: https://medium.com/aelfblockchain/staking-the-new-way-to-earn-crypto-for-free-7989cc76c16f
Tüm karakteristik ve benzersiz özellikleri ile Aelf, gelecek için en önemli blok zinciri projelerinin başında gelmektedir. 
