Topic: Batmış bir projenin hikayesi (Read 658 times)

Çok faydalı bir anı anlatmışsınız hocam az çok tahmin edilebilecek zorluklar yaşamışsınız. Benim de gördüğüm kadarıyla ne yaptığınızın çok önemi yok önemli olan asıl şey iyi reklamlar yoluyla çok kişiye ulaşmak. Elbette telegram botu vs tarzı reklam yapma yöntemleri ile olacak maksimum şey kasayı eritmek olurdu. Maalesef benzeri yaşanmış. Ticaret hayatı gerçekten çok zor hani çekilir dert değil. Bu tarz coin basma işine bile girilecek ise kodlar ile sınırlı kalıp ticari kısmını tüccar kafalara vermek gerekir.

bu piyasada bir iş denemesi yapıp patlamak kadar doğal bir şey yoktur ama ekipte iyi bir yazılımcı yoksa ya da iyi bir yazılımcıya uzun soluklu iş verebilecek bir sermaye yoksa veya her an ve her istediğiniz şeyi ivedilikle yaptırabileceğiniz part time çalışan bir yazılımcınız yoksa daha önce kimsenin aklına gelmeyen bir fikrim var demenin hiçbir işe yaramayacağını düşünüyorum... ancak, güzel gibi gözüken bütün iş fikirleri önü sonu bir şekilde patlasa bile iyi bir yazılımcı düşe kalka ilerleyen projeyi nihayetinde iyi bir noktaya taşımayı başarabilir. sonuç olarak, bence dünyalar kadar fikrimiz olacağına fındık kadar yazılım bilgimiz olsun daha iyi...

Eğer ticareti olmayacaksa bir değeri olmayacağı için işe yaramayacaktır. Eğer ticareti olacaksa herkes aynı zeka seviyesine ve gelecek görüşüne sahip olmadığı için muhtemelen çoğu kişi tarafından satılarak sadece küçük bir zümrenin elinde toplanacaktır. Zaten herkes için eşit yaşam şartları ve daha adil bir dünya istiyorsak bunun için bir token yada para birimine de ihtiyaç yok herkesin doğuştan sahip olması gereken (barınma, beslenme, eğitim, insancıl yaşam şartları v.b.) gerçek haklar kendilerine verilerek daha adil bir dünyayı yaratabiliriz.

Daha acemi düşüncelere sahipken zihnimde çok fazla proje taşıyordum ama kriptopara ve blockchain işleyişi hakkında fikir sahibi oldukça zihnimde taşıdığım düşüncelerin o kadar kolay işler olmadıklarını anladım.

Yine de hala bir projem var. Dünyaya gelen her yeni doğana dağıtılan, her yaşayana dağıtılan daha adil bir dünya parası yaratmak ve dünyanın üzerindeki acıları biraz da olsa dindirmek istiyorum. Ben de günün birinde projemde binbir zorluk yaşayacağıma eminim.

Güzel bi fikirle başlamış ama sonu talihsiz bitmiş.
Böyle tecrübelerle artık ne 'yapmayacağınızı' öğreniyorsunuz. Dilerim sonraki girişimleriniz daha öngörülü, planlı ve başarılı olur. Geçmiş olsun.

 Herkese cevapları için teşekkür ederim, bakmamışım bayadır.

 Tabii ki birş eyler kaldı. Özellikle işin marketing kısmına baktığım için, bazı çevreler edinildi, oraların fiyatları ve geri dönüşünün aşağı yukarı ne olduğu çözüldü, neye ne kadar harcanırsa nereden ne gelir gibi çıkarımlar yapıldı. Bunlar tek başına yeterli bir şey değil tabii ki ama başladığımın yine ötesinde olduğumun göstergesi şeyler. Açıkcası ben seviyorum projelerde yer almayı, bir nevi kapital gibi, kapital dediğimiz (yine sizin bahsettiğiniz melek yatırımcı gibi) token karşılığı para yatırıyor, ucuza tokenı herkesten önce kapıyor, sonra release günü karına kar katıyor. Benimde buna benzer, fakat benim kapitalim yeteneğim, projelerle anlaşıyorum, marketing kısmına bakıyorum, sonucunda bir token ücreti oluyor, release günü olabilir, daha sonra olabilir, bir gün o para cebime girmiş oluyor. O açıdan yaptığım iş keyifli. Zaten ana işim bu değil, normal maaşlı content writer işim devam ediyor, bu daha çok akşam/gece saatlerinde boşken yaptığım, hanımdan izin kopartabildiğim kadar zaman ayırabildiğim ek iş gibi benim için

Zamanın birinde bir öğrenci dert yanmak için hocasının karşısına geçmiş ve açmış ağzını. Hocam ne kadar çalışırsam çalışayım olmuyor, ne kadar tekrar edersem edeyim aklımda kalmıyor ben deniyorum ama olmuyor birşeyler öğrenemiyorum demiş. Hocası gel birlikte bir yürüyüşe çıkalım der ve öğrencisini bahçeye çıkarır. Karşılarına gelen ilk ağaç olan elma ağacından bir tane koparır ve öğrencisine ikram eder. Öğrenci elmasını bitirdiğinde hocası ona şöyle der. Evladım bak elmayı yedin bitti gitti ama o senin vücudunun içinde artık vitamin olarak mineral olarak senin hayatında olacak. Öğrenmede aynı bunun gibidir sen öğrenmediğini sanarsın ancak her okumanda her tekrarlamanda o senin beyninde aklında yerini ediniyor.

Bu hikayedeki ve sizin de son paragrafta belirttiğiniz gibi bir şeyler öğrendiniz, tecrübeler edindiniz ve hatta baya bir eğlenmişsiniz. Belki bugün ya da yarın gibi yakın bir gelecekte olmayacak ancak bu sektörde ilerleyen zamanlarda tekrardan bunun gibi bir projede yer alacaksınız ve o zaman bu sizin deyiminizle batmış proje benim yorumumla başarıya gebe deneyiminiz size başarılı olmanızın yolunu gösterecektir.

projenızın sayfasını ozelden yollarsanız bır bakmak ısterım. nacızane ufak bır degerlendırmede yapabılırım.
ozelden ıstememın sebebı hala yatırımcıları varsa burda sız kendınız gommusken doxx olmanızı ıstemedıgımdenç

Geçmişteki girişimcilik tecrübelerimde şunu gördüm ki;
Kötü bir ürün büyük bütçelerle pazarlandığında kısa vadede orta ölçekli bir getirisi oluyor. (sürdürebilirliği yok)
İyi ürün, küçük bütçelerle pazarlandığında orta vadede orta ölçekli getirisi oluyor. (büyümeyi engelleyebiliyor)
İyi ürünü, büyük bütçelerle pazarlamak ancak sektörde yer edinmiş şirketlerin/kişilerin desteğiyle olabiliyor.

Elbette ki bu yazdıklarım, benim tecrübelerimden ortaya çıkan düz mantıkla gördüğüm şeyler! Projenin içeriğine göre onlarca farklı kıstas sayılabilir...

Fikri olan ile parası olanı biraraya getiren "Melek Yatırımcılık" denen oluşumlar kurulmuştu 10 yıl kadar önce. Fakat batı ülkelerindeki kadar yaygın ve büyük bütçelere sahip değiller bizde. Kendisine bir melek yatırımcı bulamayanların bence en büyük desteği "Barter" denen hizmet takası ile çözülebiliyor. Siz firmadan bir şey yapmasını istiyorsunuz, o da sizden bir şey yapmanızı! Buradaki "şey" iki tarafın da maddi ya da manevi açıdan mutlu olabileceği ama para içermeyen mevzular. Geçmişte bunu birkaç kez denemiştim.

Mesela firmanın reklamını derginize/sitenize almak karşılığında, o firmanın da size sektörel bir fuarda yer tahsis etmesi gibi. Bu sayede kendi alanınızda sesinizi duyurma fırsatı elde edebiliyorsunuz! İşin niteliğine göre çeşitlendirilebilir bunlar. İsterseniz kendi kişisel faydanıza bile dönüştürüp, spor salonu üyeliği de alabilirsiniz:) Her şey iş değil, biraz da keyini çıkartmak lazım.

Ama şöylede bir durum var parayla marketing yapınca da rakiplerinizin çoğunluğunun scam proje olduğunu göze alıyorsunuz. Scam projelerinde vaadeddikleri insanlara daha cazip geliyor. Ben pek sıcak bakmıyorum bu tarz bir rekabete girmeye
Diğer taraftan bahsettiğiniz güvenilir platformlar ile % olarak anlaşmak daha mantıklı gibi. Bu konuda parayla edindiğiniz tecrübeleri beleşe getirmek için ilerleyen zamanlarda pm kutunuza düşebilirim

 Nerede ve nasıl paylaşım yapacağını bilirsen, mümkün olabilir tabii ki. Fakat hiçbir zaman en peak noktaya ulaşacak seviyeye getiremezsiniz projeyi ilk etapta. Marketing'in en büyük olayı zaten projenin iyi mi kötü mü olduğundan ziyade, duyulmasını sağlamak, bütün para buna harcanıyor. Eğer projeniz berbatsa bile, 1 milyon dolar marketing yapınca birileri gelir ve yatırım yapar, fakat projeniz harikaysa 10 bin dolar marketing ile daha fazla insan toplarsınız.

 Bu kısım benim kişisel düşüncem, yani marketing tecrübem çok oldu, doğru, ama bu demek değildir ki her dediğim doğru olacak. Bence marketingin en büyük olayı insanlara projeyi duyurmak, yatırım çekmeyi bence projenin kendisi yapıyor, benim projemi 1 milyar insan görsün duysun, eğer berbatsa çok bişi çıkmaz, ama iyiyse o zaman yatırım toplar.

 Emin olduğum garanti bir tane şey var, o da eğer sıfır marketing yaparsanız (sıfır maliyet demiyorum, HİÇ marketing yapmamaktan bahsediyorum) o zaman projeyi bi tek siz biliyor olursunuz, başka kimsenin duymadığı bilmediği bir projeye yatırım yapamayacağını düşünürsek, marketing yapmak mecburi bir kısım ve ne kadar çok insana kendinizi duyurursanız o kadar iyi.

 Tabii bu devirde artık o da değişti. Bir sürü platform var sesinizi duyurabileceğiniz, ben gidip 10 bin tane insan bulmak yerine, bir platforma gidip "sizden çıkış yapalım size % verelim" diyosunuz, 150+ bin insana duyuruyor sesinizi ne kadar pre-sale varsa saniyede tükeniyor. Sadece yapmanız gereken o platformu ikna etmek, gerisine hiç gerek kalmıyor.

Nacizane görüşünüzü almak istiyorum. Çok güzel bir projeniz olsa sıfır reklam maliyeti ile de yapılamaz mı?

 Öncelikle sayı tabii ki önemli, onu kesinlikle bir hiç olarak görmüyorum, zira bir önceki projeden öğrendiğim bilgilerden biride, fake 100k+ kullanıcısı olan (resmen bot basmışlar, isimden belli, mesajların ne kadar saçmalığından belli) projeler bile bizden daha rahat bir yerlerde listelenebildiler. En çok içimde kalan şeylerden biride ilk projenin CMC veya Gecko gibi bir yerde listelenmemesiydi, 3m+ tvl olmasına rağmen umursamadılar. O yüzden sayı tabii ki önemli, ve onu asla küçük görmem, gelen kişiler bot basmadan getirtebildiklerimiz olunca daha bile keyifli.

 Fakat olayın en temel benim "ilerledi" dediğim kısmı, ben gelene kadar hem projenin modelleme kısmını çok iyi halletmiş bir çok yerini, hemde bütün resmi yerleri araştırma olaylarını halletmişler. Nerede nereye başvurulur, bu tarz projeler kimlerle nasıl marketing yapar, launchpadler iyileri nerededir, IDO nasıl yapılır, tokenomics ne olsun, hangi capitallere ulaşalım falan filan bütün bunlar hallolmuş.
 
 E öyle bir anda geldim ki, sadece "yapmak" kaldı, böyle tıkır tıkır ilerlenir, mesela daha deminden beri 10a yakın modelleme yaptım, sabahtan bu yana 25-30 yerle görüştüm. Eskiden olsa 25-30 yerle görüşmek için onların kim olduğunu bulmam bile 3-5 gün alırdı, 30 tane ulaşmam gereken kişi tanımıyodum ki? Şimdi ama komple listesi var, hem eski projeden kalan, hem yeni proje için konuya özel isimler. Baya iyi bir durum yani bu, bahsettiğim buydu. Her ne kadar sayıyı aşırı önemsesem bile, bu tarz hazır olması çok daha önemli.

Projedeki ilerlemeyi airdrop için gelen 5000 telegram kullanıcıyı kast etmiyorsunuzdur umarım, o kullanıcıların çok büyük çoğunluğu projenize yatırım yapmakla ilgilenmeyecektir. VR oyunun ortaya çıkmış kısımları yada en azından gerçekten bu işi yapılabilecek ekibin toplanmasıysa kast ettiğiniz umarım başarılı olursunuz.

 Bu kadar şey yazdıktan sonra, tabii ki arkasından başka bir proje çıktı Shill için değil adını sanını bile vermicem. Amacım sadece başımdan geçenleri direkt anlatmak ve içimi dökmek olduğundan umrumda değil reklamını burada yapmak.

 O ilk projeyi beraber yaptığım arkadaşım VR ile oynayabilir olan bir oyun yapıyordu, metaverse malum baya meşhur bu sene, ve ben yapması imkansız diyodum asdgasgasdg

 Hakkını yemişim, baya bir yere getirmiş konuyu, 5k+ kişi olmuş telegram (içinde botta olabilir ama biz basmadık bot en azından) ve twitter 3k+ olmuş. Açıkcası bizim gametoken bile o seviyede değildi, bir tek airdrop yapmış, biz yapmamıştık, o çok şey farkettirmiş harbiden.

 Neyse şimdi biraz daha ciddiye aldım, eskiden ara sıra yazıya ihtiyacı olduğunda, çeviriye ihtiyacı olduğunda falan yani o bana iş verdiğinde iş yapıyodum sadece, şimdi baya baya bende insiyatif alıp bir şeyler yapıyorum falan biraz daldım içine. Yine allahı var proje elbette onun projesi ama daha çok destek olucam, ilk maaşlı eleman gibi düşünün, maaş aldığımdan değilde yani bir anlamı var ilk maaşlının diye o örneği verdim.

 Bakalım oradan öğrendiklerimizi buraya uygularsak neden olmasın, idare eder bir durumu var gibi, zaten o uygulamış bile çoktan, bende hatırladığım kadarıyla sorunları çıkartmayı ve onlardan kaçınmayı denicem. Şunu şöyle yapardım dediğim her şeyi yapmaya çalışıcam kısmetse.

 %100 hak veriyorum highlighted kısımlara.

 Bizim en büyük hatamız, tam nokta atışı her şeyi tam bilmeden, herkes yapıyor bizde yaparız diye atlamak oldu.

 Orada alıntıladığın kısımlara baktığımızda en en büyük ortak noktasının aslında daha önceden böyle bir işin içerisinde olmuş insan eksikliği en belirgin kısmı. Developer desen daha önce böyle bişi develop etmemiş, tasarımcı desen daha önce böyle bişi tasarlamamış, ben marketinge bakıyodum daha önce reklam vermemişim falan derken bayaaa bir vakit ve nakit kaybı oldu. Aslında herhangi bir projede içeride biraz zaman geçirmiş bir kişi olsa, yaratıcısı olması bile gerekmiyor, sadece herhangi bir pozisyonda çalışmış olsun, o bile yeterdi ve anlatırdı neyi nasıl yapmamız gerektiğini.

 Neyse, sağlık olsun çokta zarar etmeden kurtulduk diyelim. Sırada bundan sonra ki projeler var. İnsan bir kere girince tam çıkamıyor. Para biriktiriyorum şimdilik, bakalım yeni bir şeylere başlayabilirim, belki kazanırım veya belki kaybederim ama keyif almaya başladım, yani sanki hobi gibi olmaya başladı. Malum inanılmaz pahalı bir hobi, eğer 100 dolara bir proje yapmak isterseniz bu mümkün, bugün 100 dolara NFT koleksiyon bile yapılır, ama anca çevreniz duyar, o yüzden kaliteli bir ürün, kaliteli bir hazırlık aşaması, 2-3 tane üstünde çalışan kişi, orta karar bir marketing (ki bunun planı önceden çıkarılmalı) falan derken olay baya bir büyüyor ve bir bakıyorsunuz min 10k dolara ihtiyaç oluyor, öylede hobi olmaz olsun o yüzden 1k dolara falan her sene bir tane yaparım proje, tutar veya tutmaz, bundan sonra biraz daha başına buyruk takılıcam ki en azından olmazsa benden dolayı olmadığından emin olayım.

Harika bir girişimcilik hikayesi olmuş. Öncelikle bol bol tebrik ediyorum. Hem çabanız, hem idealistliğiniz hem de anlatımınız açısından kendi adıma teşekkür ederim:)

"Hiç hata yapmamış olan insan, yeni hiçbir şey denememiştir" diye güzel bir söz var. O yüzden kaybettiğinizden çok daha değerli bir şey kazandınız: Tecrübe!

Girişimcilerin o pırıltılı heyecanından nemalanmak isteyen dolandırıcılar hep çıkabiliyor karşımıza. Benim de başımdan benzer şeyler geçmişti eskiden. Ama bende para az olduğundan, dolandırıcı tayfasına az para kaptırmıştım:) Sizin bütçe daha genişmiş ve biraz da bundan kaynaklı daha fazla para harcamaya yönelmişsiniz. Zaten bir de şu var ki; ufak bir olumlu sinyal yakalandığı anda "getirisi iyi olacak bu işin" diye düşünülerek kesenin ağzı açılabiliyor.

Anlattıklarınızdan dikkatimi en çok çekenleri aşağıya alıntılamak istiyorum. Alınacak dersler var herkes için... Ama şu da bir gerçek ki; insan kendi başına gelmeden bu dersleri yeterince sindiremiyor. Ben de benzer hatalara düşmüştüm. Yolunuz açık olsun. Gelecekteki projelerinizde başarılar diliyorum.

 Yine aklıma geldi gece gece güldüm, dedim madem böyle bir konu var, tam yazılacak yeri.

 Arkadaşlarla konuşuyoduk, bu projeyi yaptığımız grup işte, içimizden biri çok güzel yatırım yaptı, ama öyle böyle değil, 3-4 bin dolar parası vardı, en son mercedes aldı, o derece güzel yatırım. Sonra biraz fazlası vardı arttı arabadan, dedi ki ben bunu değerlendiririm. Projeye falan harcadık, tabii herkes harcadı, onu yaptık bunu yaptık derken proje artık çıkma sürecine girdi.

 Tam o aralar bizde harcadığımızı çıkartma peşindeyiz, pre-sale açtık, anlattığım gibi pre-saleden 3 kişiyiz bir bizim haberimiz var, o kadar malca başladık anlatamam yani. Neyse oraya reklam buraya reklam derken bütçe dahada büyüdü, yatırdığımız daha da arttı falan. Fakat en azından 3-5 tane düzgün yerde ismimizi duyurduk, o güzel oldu, oralardan insanlar geldi.

 Tam o arada, bir baktım 8 bnb birden çat diye yatırıldı. Tanesi 500-600 dolardan fazla olduğu zamanlar, zaten toplam 50 bnb geldi gelmedi, 1 hafta boyunca o kadar tane tane toplamışken, bir anda 8 bnb tabii şok geçirdim. Arkadaşa yazdım dedim bak bak 8 bnb gelmiş, hiç yoktan 2 reklam parası çıktı! diye ben gittim ama gitmez olaydım. Parayı yatıran oymuş asdgasdgasdg. Adam gitmiş kalabalık göstersin, bak yatırım var diyebilelim diye kendi almış asdgasdg

 Bu çok başarısızlık kısmıyla alakalı değil ama güldüm baya hatırlayınca, dedim buraya yazayım belki başkası görür o da güler. Benim o muazzam heyecanlanıp hoplayıp zıplamam, onun "benim lan o" sakinliği asdgasdg baya komikti o an. Belki yaşarken komikti bilmiyorum anlatınca komik değildir belki.

 Yola çıkarken buna yakın bir yerden yola çıktık aslında. Yani ürün ve problem derken, oyun fiyatları çok pahalı, eğer staking yapıp onun rewardı ile daha ucuza kelepir oyun alabilirse insanlar bir sorun çözmüş oluruz dedik. Rekabet desek, bir tarafı steam, diğer tarafı pancakeswap olunca zaten esamemiz okunmadı gelir modeli çok düşünmedik yalan olmasın oraya kafamız basmadı tam, yani kendimiz içinden ziyade proje bir işe yarasın derdimiz vardı, ama deposit fee vardı yani ilk etapta ki parayı çıkarabilmek için onu kullandık, oradan çıkarmadık desem yalan olur, 50k+ falana kadar geldik ve borçlarımızı kapattık çok şükür yalan yok, ama geriye bugün 1 lira kalmadı o da ayrı konu, yani cebimizi dolduramadık. Ekip olarak sıfırla başladık, gram bilgimiz yoktu, ne nedir ne nasıl yapılır kim kimdir sıfır bilgi, biraz "kervan yolda düzülür" mantığı ile öğrene öğrene ilerledik, ki fena olmadı belki proje battı ama bugün hadi bana bir tane pancake kopyası site yap denilse, (takımla birlikte) 10 gün sürmez kralını yaparız.

 Yani aslında olaylar yaşanırken, bunların cevabı bulunuyor, ama tek hesaba katamadığımız yatırımcılar oldu.

 Arada ne salaklıklarımız oldu ne salaklıklar. Yahu bir keresinde yanlış adama 3 bin dolar gönderdik asdgasdgasdg, arkadaşa dedim şuraya 3 bin dolar ödeme yapılacak adresi attım, yanlışlıkla başka birisine attı tabii geri istedik falan ama sonuç tahmin edebileceğiniz gibi, 30 dolar için adam dolandıranların olduğu kriptoda, 3 bin dolar nasıl geri gelsin ahahah.

 Acemilikler doluydu ya, anlatamam, bugün bakınca şunu şöyle yapmam dediğim on bin tane şey vardır, örneğin hayatta apeswap routera geçmem mis gibi pancake varken, sırf marketing bütçesi verirler diye geçtik. Marketplace kısmı tek utilitysi olan bir projede marketplace olmadan açılış yapmam veya, her şeyi hazırlar öyle release ederim. Veya pre-sale öncesi gidip 1 ay hayvan gibi marketing yaparım, 10k dolar basar bütün reklam siteleri ve telegram botları falan her yere veririm, anlamı yok çünkü öbür türlü, pre-sale öncesi bile millet bilmeli kim olduğunu daha sen release etmeden. Ünlü influencerlar falanların fiyatları var elimde, çok biliyomuş, çok konunun uzmanıymış gibi yapan tiplerin tamamı 100 dolara 200 dolara reklamını yapıyor "BU ÇOK İYİ" diyor, millette sanıyor bir şeyler yakaladı, aslında adam para alıyor onun için, bu yüzden influencerlara kendim güvenmem ama projem olsa yine para veririm. Falan filan, bir çok şey var ama en temeli bunlar.

Parayla satın alınamayacak bir tecrübe edindiniz. Böyle bir projede her alanın profesyonelini bulmak pek mümkün değil.
Keşke projeye başlamadan hızlıca girişimcilik eğitimi alsaydınız.
Ürün & Problem
Proje hangi problemi çözüyor?
Rekabet
Mevcut rakiplerinden farklı öne çıkan tarafı ne?
Gelir & Pazarlama
Gelir modeli nedir?
Pazar
Pazar payı analizi?
Ekip
Projeyi hayata geçirecek kadar bilgi birikimine sahipmisiniz?
Risk
Proje nasıl riskler barındırıyor? Tüm olumsuz senaryolar ve alınacak aksiyonlar neler?

Bu soruların cevaplarına yazdığınız yanıtları birkaçgün sonra sakin kafayla okuyunca, sonucunu aslında size söylüyor