Topic: IDENA - Kişi İspatına (Proof of Person) Dayalı Blockchain Sistemi - page 3. (Read 1115 times)

Bu blockchain dünyasında çok karışık projeler gördüm ama hiç birini bu kadar anlamakta zorlanmamıştım. Lachrymose güzelce anlatmaya çalışmış sağolsun ama gerçekten hiç bir şey anlamadım.
Daha basit ve kolay bir şekilde anlatan olursa eminim hepimizin ilgisini çekecek. O kadar karışık ki dikkat çekecek gibi duruyor.

Evet esasen 36 milyonluk pre-mint tutarı gerçekten fazla, belki de projenin tek olumsuz yönü bu durum olarak gözüküyor. Geliştirici ekip bu yöndeki eleşitirileri kabul ederek şubat ayında bir planlama yaptı ve 3'er yıllık periyotlar halinde, kendilerine ayırdıkları DNA tutarlarını kilitlediklerini açıkladılar: https://medium.com/idena/idena-community-report-current-state-and-next-steps-dce97a0e3034


Teşekkür ederim Holess

proje çok ilginç ve herhangi bir belge sunmadan gerçek bir kişi olduğunu ıspatlamak güzel bir sistem. umarım bu proje bu alanda atılacak adımlara öncülük eder ve kimlik doğrulama olayını dahda ileriye taşır.
ayrıca çeviri yaptığınız belgeyi de yüzeysel olarak okudum ve emeğinize sağlık.

Kişi ispatına dayalı bir blok zinciri olduğu için open blockchain mantığına ters olarak KYC işlemi yapılması gerektiğini düşünmüştüm ancak proje bir şekilde ilgimi çekmeyi başardı ve PDF dosyasını okumaya başladım. OpenID'nin, KYC'nin ve BrightID'nin eksik yönleri anlatılarak Idena'nın hiçbir KYC işlemi gerektirmeden tamamen anonim olarak kimliğinizi doğrulayabileceğiniz bir flip mücadelesinden bahsetmişler. Bu flip mücadelesi olarak adlandırılan şey tam olarak şu oluyor; node olmak isteyen kişinin gerçek bir kullanıcı olduğunu kanıtlaması için ona kısıtlı bir sürede akıcı bir hikaye oluşturabilmesi için dört adet resim/fotoğraf veriliyor. Bu verilen fotoğraflar ile yapay zekanın şu an için çözemeyeceği mantıklı ve akıcı bir hikaye oluşturulması isteniyor (sf 9). Herkese farklı bir flip gönderiliyor, hikayeyi oluşturmak için tahsis edilen süre kısıtlı olduğu bir kişinin birden fazla hikaye oluşturulması da büyük oranda engellenmiş olunuyor. Bir kişi kendi onaylı hesabını satmak istediğinde de satabiliyor ancak anladığım kadarıyla bunun da önüne geçebilecek bir mekanizma mevcut, hesabın eski sahibi private key onda olduğu için kilitli DNAların kilidini açıp kimliğin geçerliliğini sıfırlayabiliyor. Oldukça farklı bir proje olmasına rağmen 36,000,000 pre-mined DNA olması büyük hayal kırıklığı.

Resmi web-sayfası: https://idena.io/

Idena'nın temel çalışma prensiplerini açıklayan concept paper'ın türkçe çevirisi, tarafımdan yapılmıştır: Go File Link

Türkçe Topluluk Kanalı: https://t.me/idenaturk


Idena Resmi Sosyal Medya Hesapları:
Telegram: https://t.me/IdenaNetworkPublic
Discord: https://discord.gg/8BusRj7

Yaklaşık 6 aydır faaliyette olan ve benim de 2 aydır içinde bulunduğum IDENA projesi, kişi ispatına dayalı (proof of person) bir blockchain sistemidir. IDENA'nın temel amacı, merkeziyetsiz bir ağ içerisinde anonim ve benzersiz kimlikler oluşturmaktır (decentralized ID). İlk kez AndrewIdena adlı kullanıcı tarafından şu topic ile duyurulmuştur: (https://bitcointalksearch.org/topic/idena-is-the-first-proof-of-person-blockchain-5194871). Merkeziyetsiz kimlikler konusunda Andrew ve Vitalik Buterin arasında gerçekleşen yazışmalara, şu linkten erişebilirsiniz: (https://disqus.com/home/discussion/vitalik-ca/hard_problems_in_cryptocurrency_five_years_later/)


IDENA NEDİR?
IDENA; Turing testi olarak tanımlanan ve insanlar için kolay olduğu halde, yapay zeka için çözümü zor olan bir uygulamayı kullanarak, katılımcılarının (adres sahiplerinin) gerçek ve tek birer insan olduklarını ispatlar. Bunun için belirli aralıklarla onay oturumları (validation sessions) düzenlenir. Ağdaki katılımcı sayısı artıkça, onay oturumları arasındaki süre de uzamaktadır. İki onay oturumu arasındaki süreç, dönem ya da epoch olarak adlandırılmaktadır. Onay oturumları küresel bir saat diliminde (13:30 UTC, Türkiye saati ile 16:30) herkesle senkronize olarak gerçekleştirilir. Hesaplarına onay almak isteyen herkes, o anda client (Idena App) yazılımının başında hazır olmalıdır. Onay oturumlarında flip adı verilen ve her biri dört resimden oluşan 2 adet desteden, mantıklı bir hikaye sunan tarafın seçilmesi gerekir. Bu şekilde ilk kez onayını alan kullanıcı "newbie" rütbesine erişir ve kendisi de bir sonraki onay oturumuna kadar 3 adet flip üretmekle mükellef olur. Yani bir sonraki oturuma katılmak için sizin de 3 adet flip geliştirerek, ağa sunmanız gerekmektedir. Flip geliştirmek için ağ tarafından rastgele iki adet kelime verilir (seed word) ve kullanıcı bu kelimelerin özelinde, kendi fliplerini geliştirerek ağa sunar (Flip hakkında daha detaylı bilgiye ulaşmak için concept paper'ın türkçe çevirisini inceleyebilirsiniz). Ardı ardına 3 oturuma katılarak onay alan kullanıcılar "verified" rütbesine erişir ve her oturumda belirlenen bir başarı oranına da ulaştıkları takdirde, başkalarına davetiye gönderme hakkı kazanırlar.

IDENA'nın kendi kripto-para birimi IDNA'dır. Adres formatı ethereum'un aynısıdır. Hatta idena ile ethereum arasında köprü oluşturmak üzere bir projeye de başlanmıştır. IDNA alıp göndermek için onay oturumuna katılmaya gerek yoktur. Rastege oluşturulan herhangi bir adres üzerinden, alım ve gönderim işlemi yapılabilir. Onay oturumlarına katılarak adresinizi onaylatmanın amacı, ağ tarafından dağıtılan ödüllerden pay almaktır.  Bu ödüller madencilik ve onay oturumu ödülleridir. Ödüllerle ilgili ayrıntılı bilgi için concept paper'ın çevirisini inceleyebilirsiniz. Madencilik ve onay ödüllerini almak istemeyenler, rastegele oluşturdukları adreslerinde IDNA saklayabilirler.

Davetiye kodu alıp ilk onay oturumunda adresinizi onaylattıktan sonra, hesabınızda bir miktar IDNA oluşur. Bu tutarın %20’si doğrudan harcanabilir haldedir; geri kalan kısmi kilitli olarak kalır. 3 onay oturumu ile birlikte rütbeniz “verified” olunca, kilitli haldeki IDNA tutarları harcanabilir bakiyenize eklenir. Verified rütbesinde iken onay oturumları ve madencilikten kazanan tutarların %80’i doğrudan adresinize aktarılırken, %20’si stake olur. Buradaki stake, POS diye tabir ettiğimiz sistemden farklıdır. Idena'daki stake kavramını "zorunlu depozito tutarı" olarak da adlandırabiliriz. Stake edilen tutarlarınızı alabilmeniz için adres onayınızı iptal etmeniz (terminate) gerekir.

IDENA MADENCİLİĞİ
Idena, alışılagelen kripto-para madenciliğine göre daha farklı bir para arzı yöntemi sunmaktadır. Düşük donanım özelliklerine sahip bir bilgisayarla bile IDNA madenciliği yapılabilir. Ağda bulunan herkes (en az bir onay alıp newbie statüsüne sahip olmak koşuluyla), yeni blok oluşturma ve blok ödülleri alma konusunda eşit haklara sahiptir. Blokların oluşumu, ağ tarafından rastgele seçilen onaylı kimlik sahiplerinin blok teklifi oluşturması ile sağlanır. Yine rastgele seçilen bir grup node, blokchain’e yeni bir blok dahil edilip edilmeyeceği konusunda konsensüse varır, ya da ilgili bloğu reddeder. Burada madencilik ödülünü almak için blok teklif etmek ya da blokları denetlemek üzere bireysel bir faaliyette bulunmaya gerek yoktur. Epoch olarak adlandırılan dönem içerisinde, kişisel bir bilgisayarda veya VPS ağında node yazılımını dönem (epoch) boyunca sürekli olarak çalıştırmak yeterlidir. Evde sürekli olarak bilgisayarın çalıştırılması mantıksız oldu için hemen herkes, vps kiralayarak node yazılımını vps'te çalıştırmakta ve ardından Putty ile köprü kurarak, kendil bilgisayarlarındaki client'e bağlamaktadır (konuyla ilgili olarak türkçe telegram kanalımızdan bilgi alabilirsiniz). Kişi, madencilik statüsünü aktif ettiği halde 1 saatten daha uzun bir süre boyunca ağdan koparsa, madencilik statüsünü kaybeder. İlgili dönemde madenciliğe devam edebilmesi için belirli bir ceza tutarı ödemesi gerekir. Bu nedenle eğer DNA madenciliği yapmak istiyorsanız, VPS sunucu kiralamanız tavsiye edilmektedir.

Daha güçlü bir bilgisayara sahip olmak ve node yazılımının bağlı olduğu adreste yüksek miktada IDNA tutmak, daha fazla ödül kazanmaya sebep olmaz. Onaylı her kullanıcı, dönem boyunca eşit miktarda ödül kazanır.

NERDEN BAŞLAMALIYIM ?
İlk önce https://idena.io/?view=download# adresine giderek, işletim sisteminize uygun olan cüzdan yazılımını indirin. Yazılım çalıştıktan sonra sizin için adres oluşturacaktır. Bu noktadan sonra yapılması gereken, bir sonraki onay oturumuna kadar davetiye kodu almaktır. Davetiye almanın en kolay yolu, IDENA flip-school kanalına giderek flip çalışmaları yapmaktır (telegram kanalı adresi: https://t.me/idenaflipschool). Flip-school kanalındaki bot, ilgili komutu kullanmanız karşılığında size rastgele 2 adet kelime verecektir. Siz bu kelimeleri kullanarak, bilgisayarınıza kurduğunuz yazılım üzerinden flip çalışmalarınızı yapabilirsiniz. Daha sonra yaptığınız çalışmaları flip-school kanalında paylaşarak, diğer tecrübeli üyelerin yorumlarını beklemelisiniz.  Başarılı bir şekilde flip oluşturabildiğinizi gören diğer kullancılar, size davetiye kodlarını göndereceklerdir. Zira başkalarına gönderilen davetiye kodları için o kişiler de ağ tarafından ödüllendirilmektedir.

Davetiye kodunu aldıktan sonra, bir sonraki onay oturumunu beklemelisiniz. Onay oturumunda short-session (kısa oturum) ve long-session (uzun oturum) olmak üzere, iki ayrı oturum işletilmektedir. Kısa oturumda 1 dakika 45 saniye süreniz olur ve 6 adet flipten doğru tercihleri yapmalısınız. Başarı oranınız toplamda %60'ın altında düşmemelidir. Başarı oranı son 10 oturuma göre kümülatif olarak hesaplanır. Uzun oturumda ise ortalama 20-25 adet flip'i içerik yönünden doğru veya yanlış olarak değerlendirmeniz istenir. Uzun oturumda başarı oranı alt limiti %70'dir.  Çoğunluğun onay vermediği flipler diskalifiye olur ve oturumlar kapsamındaki başarı oranı hesaplamasına dahil edilmez. Geçersiz flip üretenler de flip geliştirme ödülü olan IDNA tutarlarından mahrum kalırlar. Bu sebeple doğru ve geçerli flip üretmek, ekstra DNA kazanmak açısından önem arz etmektedir.

Idena'ya katılmak için türkçe topluluk kanalımıza gelebilir ve tüm sorularınız yöneltebilirsiniz: https://t.me/idenaturk