Farkındaysanız geçtiğimiz yıllar kripto para birimlerinin hayattaki yeri bakımından oldukça popüler olduğu dönemler oldu. Bu popülarite karşısında hiçbir Türk kripto para borsasının, dış sermaye borsalarının ulaştıkları seviyelere ulaşamadığını görüyoruz. Sektöre hakim, donanımlı, globale açılmaya çalışan büyük isimler bile maalesef ki yabancı sermaye destekli projelerde baskınlıkla ortaya çıkıyor.
Bu noktada suç yalnızca Paribu’nun değil. Gerek devlet teşviklerinin yetersizliği, gerek milli olarak yeni teknolojilere karşı yeterince hızlı reaksiyonlar alamamamız, bu tarz büyük girişimlerin de önünü kapatır nitelikte olabiliyor. Gerek farkında olmayarak gerek yeterince göz önünde tutulmayarak da olsa, istatistiksel sonuçlar bizlere bunların ne kadar gerçekçi olduğunu gösteriyor.
Tabiri caizse bu yeni sektörün etinden sütünden faydalanan şirketin bir Türk şirketi olmasını bırakın, herhangi bir payda sahibi bir Türk şirketi bile ortada yok. Elbette güçlü fikirlerle ilerleyen şirketlerimiz var, bunlardan en gözdelerden BtcTurk olmakla birlikte; Türk altyapılı bir şirketin, Türkiye Cumhuriyeti içerisinde kurulma ve yol alma süreçlerindeki engeller ile dış sermayenin aynı kulvardaki şirketlerinin dışarda performans gösterip ilgili kasaları doldurduktan sonra buraya ciddi yatırımlar yapması izin verilen bir durum olmamalıdır.
Konunun buraya kadar düşmemesi gerekmektedir. Çünkü bir Türk Şirketi, Türkiye Cumhuriyeti içerisinde başka ülkelerde aynı koşullarla yola çıkan şirketlerden geri kalmamalıdır. Bu milli bir sorundur. Bu konudaki tüm teşvikler milli çıkarlar düşünülerek işletilmelidir. Kayıplar, kazançlar tamamen denetlenen ve serbest bıraklan bir sistemde devlet sırları olarak yer almalı ve belli yetki sahiplerinin çok özel durumlarda açabileceği bir dosyada tutulmalıdır.
İş, ekosistem kurma işidir. Bir kripto para borsasının Türkiye’de bu işlerle uğraşan herkese ulaşabilmesi, ülke koşullarında en iyi performansı gösterebilmesi için tabiri caizse her kolda olması gerekmektedir. Türkiyede yer alan kripto para ekosistemini desteklemesi, bunun için ilgili maddi güce ulaşabilecek şekilde de önünün açılması gerekmektedir. Bu ancak yasalarla teşvike tâbi, ciddi bir maddi güçle olur. Maddi güç ise engellerin azaltılmasıyla, yabancı rakip şirketlerin, kuruldukları bölgelerde sahip oldukları hakların ve kısıtlamaların daha iyi bir modeliyle yaratılabilir.
Yabancı sermayenin, Türkiye Cumhuriyetinde her alanda olduğu gibi bu alanda da şirketleşme tarafında, bir "Türk Şirketinin" önünde olması, ihtimal dahilinde bir konu bile olmamalıdır.
İnanıyorum ki bugün BtcTurk, Paribu gibi büyük kripto para borsaları şayet teşvik modelleri uygun, ekosistem gelişimi konusunda destekli ve milli bir problem çözümü olarak değerlendirilmesi tarafında fikri birlik sağlanmış, Avalanche (AVAX) ile gerekli altyapı için birlikte çalışarak, ilgili teşvik altyapıları oluşturulursa, ayrım yapılmadan sektöre yatırımlar yapılırsa emin olunmalıdır ki; doğru iş bilinci, rakiplerin birbirini desteklediği bir ortamda, çok ciddi global konumlarda olmasıyla sonuçlanacaktır. İstihdamlar yaratılacak, Türkiye bugün en çok kripto para kullanan ülke olarak muazzam bir ev sahibi olacaktır. Dünya savaşlarının tıpkı uzaydaki medeniyetlerin keşfinden sonra bitmesi gerektiği gibi iç taraftaki savaşlara bir ara verilecek ve daha büyük savaşlarda saf tutmak için daha profesyonel çalışılacaktır.
Hedef daha büyük pastalar olmadığı taktirde, Türkiye’deki şirketler yalnızca inanılmaz başarılı olmak zorunda kalırlar. Bu da yabancı rakiplere kıyasla oldukça zor olacaktır.
- Daha önce Binance Futures dokümanlarının Bitmex’ten birebir esinlenildiğini, bizzat Bitmex hesabının paylaşımlarında gördük. Bu Binance gibi büyük bir şirketin bile bir dönem yaptığı hataydı.
Türkiye’de belli bir seviyeden sonra başarılı olmanın sınırını biraz daha esnetebilirsek; milli, daha büyük çıkarlara hizmet eden, bizzat devlet destekli bir modelleme inşa edebilir, birçok Türk kripto girişimini globalde öne çıkarılabiliriz.
Coca Cola’nın olduğu bir yerde Kola Turka’nın Türkiye pazarında kaybetmesinin sebebi de budur. Bu kaçınılmaz gerçeği Türk teşvik modelleriyle desteklemediğimiz takdirde Türk şirketlerini de dış sermaye finanse edecek. Burada konu limitlerdir. Sonuçta halk kriptoyu dünyada en çok kullanan bir halkı içeriyorsa, ilgili bakış açısı da bu kadar yüce bir hizmeti en iyi şekilde vermek amacı taşımalıdır. Gençlerimizin neden yurt dışına gitmek zorunda kaldıklarını, potansiyel olarak milli kayıp sayılan yeni gençlerin youtube gibi platformlardaki ilgili videolara attıkları yorumlarından görmeyi, şayet hep birlikte istersek son verebiliriz.
Aydınlık da elimizde, karanlık da. Mesele, bunları bilmiyor oluşunuz değildir. Mesele, yeterli birliğe fikren gidilerek ilgili kamuoyunun yaratılamamasıdır.
Ek olarak dış sermayelerin Türkiye içerisinde bu denli rahat olabilmesi, üstü kapalı teşviklerden öte değildir. Sadece sonuçları ele aldığınız bir matematikte, bugün Binance TR’nin BN Teknoloji isimli bir şirket olduğunu, her Binance TR öne çıkarmasının aslında Binance'ye hizmet ettiği gerçeği vardır. Yaptığı, desteklediği etkinliklerle ve organizasyonlarla Binance TR’yi büyüttüğünden çok daha Binance’yi öne çıkarmaya devam ettiği gerçeği vardır.
Çünkü Türkiye’deki şirketlerin iskeletleri maalesef ki mevcut enflasyon ve geçmişten beridir Anadoluda hayat bulan, toplumun genelinin hayata bakış açısından etkilenen bireylerden oluşmaktadır. Ahmet Amca sabah 7’de dükkanı açtığı için komşusunun 06.30'da dükkanını açmak için erken uyuduğunu bildiği bir gerçektir bu. Yerel şirket iskeletlerinin bu istihdamlarla bir noktada toplumsal sorunları da çözebilmeye katkı sağladığını unutmamak gerekir. Problem parayla ilgiliyse çözüm, Bitcoin'e yönelmek, onu iyice öğrenmek ve ekosistem oluşturacak şekilde desteklemektir. TRY bazlı modellemelerle ön plana çıkıp, borsaya ve milli kasaya döviz girişlerine ihtiyacı kaldıracak şekilde hedeflemelerle yola çıkılmalıdır.
Çıkarlar yalnızca dengesizlik ortamlarında oluşur. Denge için milli hareket edilmelidir, bireysel değil. Bu milli harekete öncü devlet olmalıdır, yıldırıcı değil yapıcı olmalıdır, zira üreten daha fazla kazanır, komisyon alan değil. Şirketleri rakiplerin hareketlerinden alıkoymamalıdır. Türkiye'nin Bitcoin'in merkezi olmaması için hiçbir sebebi yoktur.
-- Bu yazı herhangi bir reklam içermez tam tersi Türk kripto para piyasasının problemlerini ele alır.
Saygılarımla
6ccl - BTC