Yazar: GazetaBitcoin
Orjinal Konu: Guvernul vine! ANAF si DIICOT ii urmaresc pe traderi
İngilizce: Governs are coming for traders!
Şaka değil.
Yakın zamanda avukat arkadaşımla konuştum ve bana bir konudan bahsetti. (Konu, Romen hükümeti tarafından sıkıştırılan al-satçılar ile alakalıydı). Daha net olmak gerekirse, yetkililer arkadaşımın bazı müşterilerini incelemeye almıişlar ve hesaplarına aktardıkları büyük miktardaki paralar için açıklama istemişler.
Al-sat ile uğraşan müşteriler al-sattan kazandıkları parayı nasıl açıklayacaklarını bilmedikleri için avukata başvurmuşlar ve bahsi geçen avukat da bu konu hakkında kendisine yardım edip edemeyeceğimi bana sordu.
Basitçe anlatmak gerekirse, Romanya'daki durum bu sene 30/2910 no'lu yasa yürürlüğe girdikten sonra iyice kötüleşti. Yasa gelirleri vergilendirme ile alakalı ve bu gelirler kriptodan gelen kazançları da kapsıyor fakat, yetkililer sadece vergi kaçıranları değil; banka hesaplarına yüklü miktarda para transferi yapanları da incelemeye alıyorlar.
Arkadaşıma, müşterilerin al-sat yaptıkları kripto borsalarından yaptıkları işlemlere ait kayıtları istemeleri gerektiğini söyledim. Böylece yapılan işlemlerdeki maliyetler ve satış fiyatları ortaya çıkacaktır. Diğer bir seçenek ise borsalarla iletişime geçerek, yasal zeminde para işleyici olarak geçen bu şirketlerden kendilerine gönderilen paraları gösteren, mümkünse mühürlü ekstreleri istemektir. Borsalar KYC ve AML yaptıkları için, ihtiyaç halinde kendilerinden istenen resmi evrakları temin etmeliler.
Arkadaşım bana bu bilgiler için teşekkür etti ve tavsiyelerimi dikkate alacağını söyledi.
TL;DR: Devletler geliyor! Dikkat!
Hiçbir zaman merkeziyetli kripto borsalarının fanı olmadım çünkü onların benimsedikleri fikirler, Bitcoin'in arkasındaki fikirlerin tam zıttıdır: Merkeziyetsizlik ve takma isim kullanımı. Eğer herkes FIAT para yerine Bitcoin ve öbür kripto paraları kullanıyor olsaydı (yani tüm kriptocular sadece kripto ile alışveriş yapıyor olsalardı), vergilendirilecek bir alışveriş ortaya hiç çıkmayacaktı. Fakat hiç kimse (veya neredeyse hiç kimse) böyle davranmıyor. Sonuç olarak merkeziyetli borsalar, Satoshi'nin ortadan kaldırmak istediği üçüncü şahıslara olan güvenme fikrini sürdürüyorlar. Eğer ki bitcoin gerçekten planlandığı şekliyle kullanılsaydı, üçüncü şahıslara güvenmemize gerek kalmayacaktı.
Çoğu kullanıcı merkeziyetli borsaları kullanım kolaylığı yüzünden tercih ediyor çünkü aldıkları riskin ya farkında değiller, ya da alternatifler hakkında yeterince bilgileri yok.
1. Kullanım Kolaylığı anlaşılabilir bir durum. Basitçe tarif edersek, paranız bir cüzdanın içinde (ki aslında cüzdandaki paranın gerçek sahibi siz değil, borsadır) ve bu cüzdana istediğiniz an ulaşabiliyorsunuz. İstediğiniz anda istediğiniz para transferini yapmakta da serbestsiniz.
2. Riskler ise, birden fazladır. “Sizin” borsadaki cüzdanınız aslında size ait değil, borsaya aittir. Neden? Çünkü söz konusu cüzdanın özel anahtarları (private key) sizde değil borsada bulunuyor. Daha önce Mt. Gox, Binance (iki kez), Cryptsy, Cryptopia, Bitfinex vb. borsalara ne olduğuna bir bakın. Aynısı eğer borsanın sahibi insanları dolandırmaya karar vermesi durumunda da yaşanır. Eğer özel anahtarlara sahip değilseniz, paranın sahibi de siz değilsiniz demektir.
Bir başka risk ise merkeziyetli borsaların bankalar gibi davrandığı ve devletlerin KYC ve AML (Müşterini Tanı, Anti Para Aklama) prosedürlerini zorunlu tutmaları sonucunda kullanıcıların özel bilgilerini topladıkları gerçeğidir. Devletler kişisel verilere en aç varlıklardır. Kişisel verilerinizi kendi gizliliğinizi hiçe sayarak paylaşmak, er ya da geç, bu "servisleri" kullanan Coinbase müşterilerine de olduğu gibi, sizi çok büyük bir tehlikeye sokar. Eğer kullanıcılar yaptıkları işlemlerin kayıtlarına sahipseler ve vergilerini ödemişseler bir sorun çıkmayacaktır. Bunun yanında, yüksek bir fiyattan alım yapıp düşük fiyattan satış yapılmışsa, bu durumu görevlilere kanıtlamaları halinde yine bir sorun çıkmayacaktır. Fakat bu kuralların tamamına uyan vatandaşlar bile kendilerinin yasal merciler tarafından soruşturulmasını hoş karşılamayacaktır.
Buradaki asıl tehlike, vergilerini ödemeyenler ve yaptıkları işlemlere ait kayıtlara sahip olmayanları ilgilendiriyor çünkü bu şahıslar devletin gözünde vergi kaçakçısı suçlular olarak görünecektir.
Şuna katılıyorum, "Eğer devlet kripto paraları yasalar önünde para olarak kabul etmiyorsa, neden vergilendiriyor?" oldukça güzel bir soru. Cevap: Çünkü bu varlıklar size para kazandırıyor. Misal, eğer yaprak ticareti size para kazandıran bir iş olsaydı, yaprak satmaktan elde edeceğiniz kar bile vergilendirilecekti.
Böylece sormamız gereken asıl soruyu soralım "Gizliliğimizi nasıl sağlarız?"
3. Alternatifler hakkında yeterince bilgimizin olmaması acemi kriptocuları merkeziyetli borsaları kullanmaya iten sebeplerin başında geliyor fakat alternatiflerimiz var.
Birinci çözüm gerçek kişiler arası alışverişi mümkün kılan merkeziyetsiz P2P borsalardır. Bu borsalar gerçek kişiler arasında, tamamen gizli olarak alışverişi mümkün kılar. Borsanın bu alışverişteki rolü sadece ilgili şahısları bir araya getirmekten ibarettir, alıcı ve satıcının cüzdanlarının özel anahtarları borsaya ait değildir.
Bununla beraber, nakit giriş ve çıkışına sahip Bitcoin ATM'leri de bir alternatif oluşturabilir çünkü bu makineleri kullanmak için kişisel bilgilerinizi paylaşmanıza gerek yoktur. Bitcoin ATM'leri alım ve satım için genellikle çok iyi fiyatlar sunmazlar fakat gizliliğin de bir bedeli olduğunu unutmayalım.
En son olarak, tanıdığınız veya tanımadığınız fakat itibarı yüksek kişilerle dışarıda yüz yüze alışveriş yapmaktır ki, bu aynı zamanda Ali Express veya Amazon üzerinden tanımadığınız kişilerle alışveriş yapmaya benzer.
Yukarıdaki tüm öneriler kripto ile FIAT parayı değiştokuş yapmak isteyenler içindir. Sadece bu tip işlemleri yaparken gizliliğinizi kaybetme tehlikesi yaşarsınız. Eğer ki kriptolar arası değiştokuş yapmak isterseniz, gizliliğinizi korumak çok daha kolaydır. Ayrıca, yukarıdaki bilgilerden hiçbiri size vergiden nasıl kaçınabileceğiniz konusunda bir tavsiye vermiyor. Her vatandaş vergisini ödemelidir fakat merkeziyetli borsalarla çalışmak sizi devletle karşı karşıya getirmenin yanında, varlıklarınızı da tehlikeye atıyor.
Konuyu kapatırken şunu kabul etmeliyim ki, merkeziyetli borsalar kripto paralar hakkındaki farkındalığı arttırmada büyük rol oynadılar. Belki de onlar olmasaydı çok daha az insan Bitcoin ve öbür kriptoparaları duymuş olacaktı. Merkeziyetli borsalar ekosistem içinde çok önemli bir role sahiptiler ve hala sahipler. Buna rağmen bu borsalar bir çok önyargıyı da beraberlerinde getiriyor. Bu tip borsaları kullanan her kimse, merkeziyetli borsaların nasıl çalıştığını tam olarak anlamış olmalıdır.
Düzeltme: Bu mesajı yazdıktan hemen sonra aklıma al-satçıların devletler tarafından nasıl sıkıştırıldığına dair bir başka örnek geldi.
Yine Romanya'da, ilk kripto borsasının kapatılmasının ardından BTCxChange, borsanın sahibi şahıs, şirketi tamamen kapatmak için gerekli evrakları da oluşturdu. Normalde buna benzer durumlarda websitesi (operasyon) kapanır ama bağlı olduğu şirket kayıtlarda kalmaya devam ederdi, taa ki şirket tamamen kapatılıncaya kadar.
Kapanmış olan BTCxChange'in sahibi Max Nicula yakın zamanda, borsanın kapanmasının ardından 1.5 yıl geçmesine rağmen bugün bile borsanın bağlı olduğu şirketi, kapanış için başvuru yaptığı anda ANAF (IRS'in Romanya'daki eşleniği) tarafından başlatılan soruşturma yüzünden kapatamadığını söyledi. Buradaki önemli nokta şudur: Yetkililer, kendisinden müşterilerinin isimlerini ve diğer verilerini istemiştir ki bu aynı zamanda Coinbase'in de başına gelmişti. Coinbase'in durumunda borsanın işlevine devam edebilmesi için müşterilerinin bilgilerini paylaşması borsadan rica edilmişken, öbür durumda şirketin kapatılabilmesi için de aynı bilgiler istendi.
Daha da ilginç olan detay ise, Coinbase'in durumunda ortada mahkeme kararı varken, BTCxChange'in durumunda ANAF sadece resmi istekte bulundu. Max Nicula müşterilerinin verilerini sitenin kapanmasının ardından kayıt altına almadığını söyledi ve bu yüzden de soruşturma hala sürmekte, şirket de bir türlü kapatılamamakta, fakat bu başka bir hikaye.
Burada önemli olan Coinbase ile yaşanan tarih tekerrür etmekte ve öyle sanıyorum ki, dünya genelinde buna benzer yüzlerce başka vaka var.
Düzeltme 2: KYC'nin getirdiği tehlikelere istinaden, mevcut konuyu da tamamlayıcı olan şu mesaja bir göz atın: KYC'nin aşırı derecede tehlikeli ve işe yaramaz olmasının nedenleri.
