Bilgilendirme için teşekkürler, Jolly. Madencilik boyutuna bakmamıştım Waves'in.
Sadece PoS kullanıyorsa bizim için doğrudan ignore sebebi örneğin. PoS'un sürdürülebilir bir teknoloji olduğuna inanmayanlardanım. Blackcoin -ki sanırım PoS'u uygulayan ilk coin- fail.. Diğerlerine PoW/PoS hybridlere girmiyorum, onlar fail ötesi. Bir tek DASH, hybridi doğru uyguluyor örneğin, Masternode sistemiyle. Onun da başlangıç aşaması kapalı kaynak olduğundan şüpheli.
Ethereum'da da PoW bittiğinde neler olacağını merakla bekliyorum örneğin. Muhtemelen fiyatı 3-5$ felan olacaktır ama Ethereum bu, hiçbir şey garanti değil.
Neticede PoS bir coinde bir borsa, çok rahatlıkla sizin coinlerinizi stake edebilecek. Bu ne kadar sağlıklı?
Teori, Waves'de decentralized exchange olması yönünde ama pratikte ne kadar işlediği diğer coinlerden görülebilir. Counterparty DEX mesela bunun kötü örneği bana kalırsa.
Bu arada neden azılı bir PoW savunucusuyum? Çünkü az efor sarfedip, çok para kazanmaya çalışanları takdir etmiyorum. PoS biraz böyle bir şey. Emek yoksa para da olmamalı, bedava coini kim bulmuş.
Ben de sizin tam tersinize, PoS'un blokzinciri teknolojisinin asıl potansiyelini ortaya çıkaracağını düşünüyorum. PoS'un güvenliğiyle ilgili olarak, borsaların merkezileşmiş yapısının bir tehdit oluşturacağını söylemişsiniz. Sizin de hemen arkasından söylediğiniz gibi, bu durum, belki merkezsizleşmiş borsa imkanı sunmayan PoS koinler için geçerli olabilir. Bu durumda dahi bu güvenlik eksikliğinin ne büyüklükte bir eksiklik olduğu tartışılır. Her PoS birbirinin aynı değil, ve bazı implementasyonlarda %51 atağının ancak ağın %80'ini elinde bulunduran bir kullanıcı tarafından gerçekleştirebilmesi söz konusu. Yani teorik olarak bu uygulamayla merkezi bir borsa bütün Waves koinlerin %80'ini elinde bulundurmadığı sürece bir güvenlik tehdidi oluşturmaz.
Waves'de ise merkezsizleşmiş borsa diğer PoS koinlerin hiç ulaşamadığı düzeyde etkin olacak, bunun da nedeni Waves'in temel prensiplerinden birinin fiat para entegrasyonu olması. Mesela Nxt'in merkezsiz borsasını ele alın. Burada her bir kripto-kıymetin yalnızca Nxt ile alım-satımı mümkün. Öte yandan Waves'in borsasında BTC-USD ticareti, ya da EUR-ETH ticareti gibi, her türlü kriptopara, kripto-kıymet ve fiat paraların birbirleriyle takası mümkün olacak. Bu durumun, merkezi borsaların Waves koinlerin çoğunu elinde bulundurup bir güvenlik tehdidi oluşturmasının tam tersine, bu borsalarda hacmin düşüp yerlerini Waves'in borsasına bırakmalarıyla sonuçlanması çok daha muhtemeldir.
Mesela Bitkapital'i ele alın. Biz Bitkapital olarak kullanıcıların Waves platformuna TL aktarabilmelerini sağlayacağız. Dolayısıyla Bitkapital, BTCTürk'e olan talebi azaltacak. Örnek üzerinden gidersek, Bitkapital'in neden BTCTürk'ten daha çok tercih edileceğinin üç nedenini sayabilirim.
1. BTCTürk'te ödenen işlem ücretleri Waves'in merkezsiz borsasında yok.
2. BTCTürk'te yalnızca BTC var fakat Waves'de birçok kriptopara olacak.
3. BTCTürk yalnızca Türkiye'den kullanıcılarla sınırlı olduğu için hacmi düşük, Waves global olacağından günlük işlem hacimleri yüksek olacak.
İşte PoS koinlerin kriptoparaların asıl gücünü ortaya çıkaracaklarını bu yüzden düşünüyorum. Bu tarz, mesela borsa yerine geçebilecek bir uygulamayı yapmanıza olanak sağlayan şey PoS'tur.
PoS koinlerle ilgili anlaşılmayan şey, PoS koinlerin asıl amacının değer taşımak olmamaları. Bitcoin'in asıl işlevi, bir değer taşıması. Fakat Waves koinlerin asıl işlevi parasal bir değerin bir yerden bir yere aktarılması ya da korunması değil. Waves koinlerinin amacı, Waves platformunun güvenliğini sağlamak. Bitkapital gibi, Coinomat gibi, ve önümüzdeki aylarda göreceğimiz birçok proje gibi girişimlere olanak vermek.
Ne yazık ki PoS konseptiyle PoW konsepti birbiriyle karıştığında ortaya çıkan şey dediğiniz gibi "fail". Sözünü ettiğiniz "fail" projeler de PoS mantığıyla, yine dediğiniz gibi, kısa yoldan zengin olalım anlayışını destekliyor. PoS bu anlamda Ponzi açısından PoW'dan bile daha dolandırıcı bir sistem. Ama dediğim gibi, bu PoS'un asıl işlevini anlamamaktan ileri geliyor.
Son olarak NASDAQ, Barclays ve Overstock gibi dev firmaların blokzincirine yaptığı yatırımlara bakmanızı tavsiye etmek istiyorum. Bu firmaların hepsi blokzinciri teknolojisinde büyük bir gelecek görüyorlar. Nedir bu gelecek? Blokzincirini, şirket hisseleri, yatırım fonları vs. menkul kıymetlerin aktarımı için kullanmayı düşünüyorlar. Finans dünyasında asıl devrimi yapacak olan şey budur. Bu tarz menkul kıymetlerin blokzinciri üzerinde işlem görmesi için de, o blokzincirinin "yerel" bir koininin olması gerekiyor. O koinin tek amacı, sistemi ayakta tutmak, kendisi bir değer ifade etmek değil. İşte Waves koinlerin de işlevi bu olacak. Waves koinlerin değerini ise, bir bütün olarak platforma gösterilen talep belirleyecek.